Aziatische hoornaars duiken op
Door: Conny Vos. Toen imker Jan Westerhof een wespenval in zijn tuin plaatste, verwachtte hij geen Aziatische hoornaar te vangen. Eerder die week had hij een nest verwijderd op de hoek van de Hoofdweg en de Vuurlijn, maar daar was geen wesp ontsnapt. “De volwassen werkster in mijn val was het bewijs dat er nog een nest zit, dus ik heb meteen alle imkers geïnformeerd. Het is nog niet bekend waar het nest van dit exemplaar zich bevindt. Ik had hem liever levend dan dood, want dan hadden we hem kunnen merken en kunnen volgen waar hij vandaan komt.”
Vorige week werd hij gebeld door een bekende dat er een wespennest in de schuur van haar zoon zat, waar ze geen goed gevoel bij had. Na het zien van een foto wist Jan: die moet weg. Met behulp van een ouderwetse weckfles wist de imker alle Aziatische hoornaars te vangen. “Ze zaten nog in hun primaire nest, dus ze waren nog rustig. Het was een koningin met vier kinderen en 25 in aanwas. Vijftien daarvan waren al bijna verpopt, dus als we een week later waren geweest was de kolonie al sterk gegroeid. Na een tijdje verlaten deze wespen hun nest om te verhuizen naar een plek hoog in een boom. Soms maken ze nog een nest als tussenstop. Er is geen andere wespensoort die dat doet.”
Veelvraat
In Uithoorn en Rijsenhout zijn al eerder nesten van Aziatische hoornaars verwijderd. “Het is belangrijk dat mensen melden als ze er één zien, dat voorkomt dat het uit de hand loopt. Deze uitheemse soort brengt schade toe aan wilde insecten en bijen. De koningin vangt vroeg in het voorjaar insecten om haar jongen te voeren en er zijn al zo weinig insecten. Als je vroeger op de camping ’s avonds rond het lamplicht keek, zag je wolk insecten. Nu zie je dat zelfs niet meer in een natuurgebied. Insecten zijn nuttig, ze behoren tot het ecosysteem, ze worden gegeten door bijvoorbeeld vogels. Geen insecten is geen grutto. Andere wespen eten ook insecten, maar dat systeem is in evenwicht. De Aziatische hoornaar is een veelvraat. Ze eten ook hommels, die vliegen niet zo snel en zijn daardoor een makkelijke prooi. De hommel is een belangrijke bestuiver.”
Agressief
In 2017 werd de Aziatische hoornaar voor het eerst gesignaleerd in Zeeland. Inmiddels zijn er in Nederland dit jaar al 5000 koninginnen gevangen en 1400 nesten verwijderd. “Voorkomen kunnen we het niet meer, maar we kunnen hun aanwezigheid wel inperken. We leren er ook mee omgaan en zo hun hinder beperken. Wanneer een Aziatische hoornaar voor de bijenkast jaagt, durven de honingbijen niet meer naar buiten en verhongeren ze. Een imker kan dan een scherm voor zijn bijenkast zetten, waar de grotere exoot niet doorheen kan. Maar de wilde beestjes kun je daarmee niet beschermen. Europa is laks geweest,” vindt Jan, ”ze hadden meteen moeten ingrijpen toen hij Europa binnenkwam, maar dat kost geld en ze wilden eerst zien hoe schadelijk hij was. En hij is niet alleen schadelijk voor de insecten en de bijen, maar in het najaar wordt hij ook agressief en dus gevaarlijk voor mensen.” Jan wijst nog op het verschil met een Europese hoornaar die geen bedreiging vormt. Deze hoornaar is groter dan de Aziatische soort die zwarter is en gele poten heeft.
Pensioenhobby
Voor Jan begon de liefde voor de vliegende natuur al toen hij een jaar of tien was. Hij struinde sloten af op zoek naar wespennesten, die hij dan in een emmer deed om goed te bestuderen. Op zijn veertiende kreeg hij zijn eigen bijenvolk, totdat hij op zijn zestiende uit huis ging. Maar zo’n twintig jaar geleden landde er een zwerm aan de overkant van de sloot achter zijn huis. “Ik had mijn oude korf nog en daar heb ik ze ingedaan. We zijn op vakantie gegaan en toen we terugkwamen leefden de bijen nog. Mijn dochter noemt het pappa’s pensioenhobby.” Inmiddels heeft hij een kast in de achtertuin en nog tien elders staan. “Ik ben aan het minderen, want het is veel werk. De bijen maken mijn honing. Elke honing smaakt anders, omdat er steeds andere bloeiende planten of bomen beschikbaar zijn. De bij gaat voor de massa zoals bloeiende lindebomen. Wilde bijen gaan voor de bloemen dichtbij hun nest. De voorjaarshoning is al uitverkocht. Ik ga nu weer nieuwe potten vullen met zomerhoning.”
Heeft iemand een Aziatische hoornaar zien vliegen of een nestje gevonden, meldt dit dan bij een imker, de imkervereniging in Amstelveen of mail naar jan@westerhof50.nl. Ook bij twijfel, want kleine nesten van de Aziatische hoornaars en andere wespen lijken op elkaar. Stuur zo mogelijk een foto mee. Er zijn geen kosten aan verbonden.
Het bericht Aziatische hoornaars duiken op verscheen eerst op AALSMEERVANDAAG.