Herdenking MH17: elf jaar herinneren, roep om rechtvaardigheid blijft klinken

VIJFHUIZEN – Paardenbloemen en halfstok internationale vlaggen sierden gisteren de route op weg naar het Nationaal Monument MH17 in Vijfhuizen. Waar eerst nog een stille rust hing over het terrein, verzamelden afgelopen donderdagmiddag een paar honderd nabestaanden, betrokkenen en belangstellenden om stil te staan bij de MH17-ramp, die precies elf jaar geleden plaatsvond.
Op 17 juli 2014 werd vlucht MH17 van Malaysia Airlines boven Oost-Oekraïne neergeschoten. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven, onder wie 196 Nederlanders. Sindsdien vindt jaarlijks op deze datum een officiële herdenking plaats bij het monument in Vijfhuizen, waar voor elk slachtoffer een boom is geplant.
De plechtigheid begon met een welkomstspeech van de voorzitter van Stichting Vliegramp MH17. Deze was via een livestream te volgen en – sinds kort – ook via een op locatie geplaatste webcam, zodat mensen en nabestaanden uit het buitenland op afstand de gedenkplek kunnen bezoeken. De webcam is mogelijk gemaakt dankzij een gulle gift.
In de toespraak werd stilgestaan bij het verdriet, maar ook klonk herhaaldelijk het woord rechtvaardigheid. Er werd uitgebreid stilgestaan bij de recente uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens op 9 juli jongstleden:
“Het Hof – zeventien rechters sterk – is unaniem van oordeel dat Rusland, door het neerhalen van vlucht MH17, het doden van onze geliefden en de daaropvolgende ontkennende, weigerachtige en respectloze houding, belangrijke mensenrechten heeft geschonden. Wij waren er met een aantal nabestaanden bij. Deze bevestiging is niet slechts een juridische stap, maar brede internationale erkenning van de waarheid, iets wat nabestaanden verdienen na al die jaren. Het herinnert ons eraan dat gerechtigheid, hoewel soms traag, uiteindelijk zijn weg vindt,” aldus de voorzitter.
Daarna namen nabestaanden beurtelings het woord om de namen en de leeftijd van alle slachtoffers voor te lezen. Traditiegetrouw begon dit met de namen van de cabinecrew, één voor één uitgesproken in plechtige stilte. De ceremonie werd afgesloten met muziek en een moment van stilte voor de slachtoffers. Na afloop werden bloemen gelegd bij het monument, waar alle namen zijn gegraveerd.
Bestuurslid Anton Kotte stond verderop klaar om de nabestaanden te woord te staan. Na het leggen van de laatste bloem liep ook hij naar het monument. Op de vraag wat hij precies deed, gaf hij aan dat hij ieder jaar over de namen van zijn overleden schoondochter, zoon en kleinzoon wrijft. “Het voelt alsof ze dichtbij zijn, een manier om dichterbij ze te komen,” legde hij uit. Hij vertelde ook dat de paardenbloemen speciaal op een bepaalde datum worden geplant, zodat ze precies op de herdenkingsdag in volle bloei staan. Een deel van de zaadjes komt uit Oekraïne, de plek waar het vliegtuig is neergestort.
De leden van het bestuur leiden de plechtigheid, maar zijn tegelijkertijd ook nabestaanden. “Dat hebben we bewust in de statuten laten opnemen,” aldus Kotte. Het begeleiden van zo’n dag is voor hem dan ook dubbel. “Het is een emotioneel moment, omdat het die datum is. Maar er zijn ook andere momenten in mijn leven die zich onaangekondigd voordoen, waarop ik het veel moeilijker heb dan nu. Ik zit hier altijd te schipperen tussen het emotionele en het organisatorische aspect, omdat alles natuurlijk goed moet verlopen. Soms schuurt dat wel eerlijk gezegd, en soms is het weleens lastig.”
Beelden: Sibel Önemli
Auteur: Sibel Önemli