In Memoriam: Jan Willem de Wijn
In ontelbare kisten vloog hij 37 keer de wereld rond
Door: Jan Dreschler. Op 16 augustus overleed Jan Willem de Wijn. Hij was een bekende verschijning in Aalsmeer en van grote betekenis, met name op het gebied van de historische vereniging Oud Aalsmeer, en in het verlengde daarvan kwam je hem overal tegen waar het ging over het Aalsmeerse verleden. Zijn leven stond in het teken van vliegtuigen en geschiedenis.
Hij werd geboren in Amsterdam in het najaar van 1947 en werd vernoemd naar zijn beide opa’s. Hij moest een flink eind fietsen om op het Christelijk Lyceum Buitenveldert de HBS-A te kunnen volgen. Er volgde een studie sociale geografie aan de Vrije Universiteit, die na drie jaar werd afgebroken. In 1968 verhuisde het gezin naar Aalsmeer.
‘De wijn is een spotter’
Altijd al was er interesse in de luchtvaart en vanaf 1963 werd hij vliegtuigspotter. Nadat het eerste vliegtuig gespot was, ontstond een passie voor het leven en ontstonden spottersvriendschappen die soms al zestig jaar duren. Jaarlijks was er een reis om met spottervrienden oude vliegvelden en oude toestellen te bezoeken. Alles werd nauwkeurig bijgehouden in logboeken en door de jaren heen waren dat er heel veel. Als iemand zijn aarzeling uitsprak over nut en noodzaak van zo’n hobby, kon hij zich legitimeren met een gezaghebbende bron: de Bijbel, waar in Spreuken 20:1 staat: ‘De wijn is een spotter.’
Via die spottervrienden kwam hij op een feestje in contact met KLM grondstewardess Ineke, met wie hij zijn leven zou gaan delen. Ineke viel voor de verhalen. Jan Willem was een woordkunstenaar.
Schiphol
Ofschoon zijn vader waarschuwde dat je van je hobby niet je beroep moest maken, trok Schiphol toch te veel. Hij begon er als secretariaatsmedewerker en vervulde vanaf 1976 elf verschillende functies. Onder meer hoofd voorlichting, verantwoordelijk voor de in- en externe betrekkingen en commercieel directeur van het op Schiphol gevestigde luchtvaartmuseum Aviodome.
Nieuwe mogelijkheden
Na de carrière bij de luchthaven had hij vanaf 1994 zijn eigen communicatiebureau PaiR Communicatie. Die vier letters zijn niet toevallig gekozen: ze staan voor Public Relations, Activiteiten, Invalshoeken en Referenties.
Dat eigen bedrijf, waarmee hij tijdschriften op luchtvaartgebied vervaardigde voor diverse klanten, gaf op zichzelf ook weer hele nieuwe mogelijkheden. Er konden prachtige reizen gemaakt worden om daar vervolgens verslag van te doen.
Indrukwekkende cijfers
Jan Willem heeft in zijn leven enorm veel gevlogen en ook dat werd allemaal bijgehouden. Pagina na pagina staat in het Passenger Flying Logbook vermeld met welk toestel hij vloog, wat de bestemming was, de vlieguren enzovoort. Dat ging allemaal in zijn precieze, wat priegelige handschrift. Later schakelde hij over op een digitale versie. Alle vluchten bij elkaar opgeteld, kwam Jan Willem tot indrukwekkende cijfers. Hij maakte in totaal 1122 vluchten en vloog 37 keer rond de wereld in de meest uiteenlopende type toestellen. Zijn laatste vlucht was in oktober vorig jaar toen hij met een Dakota van Maastricht naar Schiphol-Oost vloog als afscheidsvlucht van de Dutch Dakota Association.

Brieven besloot hij steevast met ‘Grote Groet’, en dat was niet alleen maar een alliteratie. Het zijn twee woorden van vijf dezelfde letters, maar met een verschillende betekenis. Het was min of meer zijn signatuur.
Honderden artikelen
Jan Willem schreef vele boeken, onder andere over Schiphol, over de Texelse luchthaven en – daar was hij als Amsterdammer trots op – een herdenkingsboek over Rotterdam The Hague Airport. Daarnaast schreef hij honderden artikelen, vooral ook over de Aalsmeerse historie. Van meet af aan had Jan Willem namelijk grote interesse in de geschiedenis van Aalsmeer. Hij was bestuurslid van Oud Aalsmeer en van 1995 tot 2018 was hij hoofdredacteur van Oud Nuus.
Promotie
Onder het motto ‘Het wordt tijd dat ik een vak leer’ is hij op latere leeftijd geschiedenis gaan studeren en ook daadwerkelijk afgestudeerd. Na de studie wilde hij promoveren op migratiestromen in Aalsmeer.
Zijn beide hoogleraren waren enthousiast over het onderwerp van zijn studie. Ze zeiden: je hebt daarmee goud in handen!
Tot zijn spijt heeft hij zijn promotieonderzoek niet af kunnen maken. Het materiaal is teruggegaan naar de hoogleraar in de hoop dat er een nieuwe kandidaat gevonden kan worden om het werk te voltooien.
‘Omhoog de wijn’
Wijn was ook een thema bij de familie De Wijn. Een grote proeverij in een ruimte op Schiphol mondde uit in een jaarlijkse activiteit in kleinere kring onder de naam Het Wijngenietschap. En ook bij de wekelijkse bijeenkomst van de Rotaryclub Aalsmeer-Uithoorn was er steevast een glas wijn. En als dan het lijflied ‘Omhoog de wijn’ werd ingezet, gingen zijn ogen glimmen. Dat had voor hem een speciale betekenis.
Keerzijde
Als mens was hij volgens echtgenote Ineke vooral een aardige, lieve man. Eigenlijk was hij nooit boos op mensen. Hij stond daar min of meer boven. Hij was wel een gedreven man. Altijd op zoek naar nieuwe dingen en als hij iets vond, had hij de neiging steeds dieper te graven. Dat had ook wel een keerzijde, want hij kon soms van negen tot negen op zijn kantoor zitten, met nergens anders aandacht voor.
Brein werd verward
Jan Willem kreeg de ziekte van Parkinson en zijn conditie ging in een paar jaar betrekkelijk snel achteruit. Hij bleef zoveel mogelijk actief met wandelen en het bezoek aan de Rotary, maar gaandeweg vielen er steeds meer functies uit. Op het laatst was dat ook geestelijk zo. Dat ooit zo briljante brein, dat zoveel kennis bevatte en zoveel mooie teksten produceerde, werd verward. Je kon je zien dat er van alles gaande was in zijn hoofd, maar werkelijkheid en inbeelding liepen door elkaar heen. Wel ging het altijd over vliegtuigen en over het ontdekken van nieuwe dingen.
Rijk en actief leven
Tijdens de herdenking hoorden de aanwezigen wat een rijk en actief leven hij heeft geleid. Dochter Elise vertelde op indrukwekkende wijze over zijn leven, zoals hij het haar zelf twee jaar tevoren had verteld. “Maar het belangrijkste,” besloot ze, “waren wij, mijn moeder, Christian, Charlotte,Valerie en ik.” Zijn broer gaf een inkijkje in dat toen nog jonge gezin in Bos en Lommer tijdens de jaren ’50. Jaap Overbeek verhaalde over Jan Willems dertigjarig lidmaatschap van de Rotary en zijn vele verdiensten, waarvoor hij geëerd werd als Paul Harris Fellow en erelid werd van de club, en Annigje Leighton over de lange periode als voorzitter van Oud Aalsmeer, waarvoor hij als blijk van waardering de Retine Quod Habesprijs kreeg toegekend. Ook werd hij vanwege zijn vele verdiensten benoemd tot lid in de Orde van Oranje-Nassau.
Warme gevoelens
Het was de samenvatting van een vol leven met oneindig veel contacten met mensen die ook in groten getale naar het afscheid waren gekomen. De hele bijeenkomst was vol van warme gevoelens voor Jan Willem die ook zelf voor zoveel mensen van betekenis is geweest. De wens van de familie was om in plaats van bloemen een gift te geven voor het Parkinsonfonds en behoeve van verder onderzoek. Dat heeft een mooi bedrag opgebracht.
Klik hier voor het interview dat Leni Paul in 2023 met Jan Willem de Wijn had.
Het bericht In Memoriam: Jan Willem de Wijn verscheen eerst op AALSMEERVANDAAG.