Het is weer lente. Dat betekent dat we weer kunnen genieten van de weidevogels in de Amstelveense polders.
Is het verhaal van de grutto echt een succes verhaal? Een journalist van het Amstelveens Nieuwsblad heeft hierover met o.a. Aad van Paassen en Mark Kuiper gesproken.
Hierbij de link naar het artikel hierover in het nieuwsblad van 2 april 2025.
De afgelopen 40 jaar hebben de leden van de redactie van de Groene Zegge er elk jaar weer voor gezorgd dat het verenigingsblad 4 keer per jaar uit kwam.
Dank daarvoor is zeker op zijn plaats.
Dat de tijd qua lay out, gebruik van kleur en druktechniek enorm veranderd is laat onderstaand overzicht ook zien.
Donderdag 3 april is de eerste Broek in Sokken Dag. Draag jij dan ook je broek in je sokken? Samen vragen we tijdens de Week van de Teek aandacht voor de risico’s van een tekenbeet en voor wat je kunt doen om de kans op een tekenbeet te verkleinen. Via een tekenbeet kun je de ziekte van Lyme en andere infectieziekten krijgen. Als je pech hebt, kan een tekenbeet leiden tot een ernstige, chronische aandoening.
We vinden het hartstikke leuk om te zien hoe jij er op 3 april bij gaat lopen of bijgelopen hebt! Je kunt je foto op één van je social media-kanalen zetten en/of hier uploaden! Dan kan iedereen ervan genieten en er een voorbeeld aan nemen!
Voor 2025 zijn acht excursies gepland. Een punt is gezet achter jarenlange inventarisaties langs de Middenweg BP en bij stalhouderij Braam. Begonnen wordt met een excursie naar het Vogeleiland in het Amsterdamse bos. Hier is de plantenwerkgroep twee jaar geleden voor het laatst geweest. Toen werd vastgesteld dat dankzij werkzaamheden de diversiteit was toegenomen. Ik ben benieuwd hoe het er nu bij staat. Vorig jaar is de inventarisatie aan de Middenweg BP al niet doorgegaan. De excursie met de insektenwerkgroep is toen verplaatst naar de Bovenkerkerweg. In de herfst is daar het fietspad gerenoveerd en tot mijn verbazing is de uiterst diverse berm tussen fietspad en weg volledig van planten ontdaan. We gaan er toch weer heen. In het nieuw ingezaaide deel verwacht ik vooral eenjarigen als klaproos, korenbloem, kamille en bolderik. Maar ook aan de overkant is een interessante berm met een voetpad. Over het Thijssepark kan ik kort zijn: heel veel soorten. Voor de derde maal gaan we een dag naar Oost-Voorne, het gebied met de rijkste flora van Nederland. Verzamelen doen we op de parkeerplaats van de Escapade om 9 uur. Graag wil ik van te voren weten wie meegaat en wie rijdt. In Oost-Voorne eten we met elkaar voordat we huiswaarts keren. Begin juli is een excursie bij De Poel. Rond die tijd is de zonnedauw in bloei. Nieuw is een excursie bij Uilenstede. Hier groeien veel wilde planten. In Park Langerhuizen zijn we al jaren niet geweest. Het staat bekend om zijn bloemenpracht. We sluiten weer af met de kwekerij in De Braak. Gerben is daar onze gastheer.
Maandag 19 mei, 19:30 Vogeleiland, bij de ingang (dus niet op de Parkeerplaats) Maandag 2 juni, 19:30 Bovenkerkerweg, hoek Dr. Willem Dreesweg Woensdag 11 juni, 19:30 Thijssepark, Ingang Prins Bernardlaan Zaterdag 28 juni, 9:00 Oost-Voorne, verzamelen bij Escapade Maandag 7 juli, 19:30 De Poel, Ingang bij de Sint Urbanuskerk Bovenkerk Woensdag 16 juli, 19:30 Uilenstede, hoek Prof. J.H. Bavincklaan Maandag 28 juli, 19:30 Park Langerhuizen, ingang Groenelaan Woensdag 6 aug., 19:30 Kwekerij in de Braak, Amsterdamseweg
Wil je meer weten over de plantenwerkgroep of als niet lid een keer met ze mee om te ervaren hoe het is om lid te worden van de werkgroep? Stuur dan een mailtje naar Henk Glas, coördinator plantenwerkgoep.
Onze IVN afdeling bestaat dit jaar 40 jaar. Om dit heugelijke feit te markeren heeft de afdeling een jubileumboom geschonken aan de gemeente Amstelveen. Het is een rode beuk geworden. Vandaag is de boom onder veel belangstelling geplant. Je vindt hem aan het begin van de Wilhelminastraat.
Wethouder Floor Gordon had de eer om de eerste klomp aarde te scheppen. Waarna nog vele IVN leden haar volgden en wij kunnen zeggen “wij hebben deze boom geplant”. Het bordje bij de boom heeft de wethouder samen met het oudste lid en tevens langste IVN lid én mede oprichter van IVN Amstelveen, Els Poel, onthuld.
Over de boom: het betreft een Fagus sylvatica ‘Atropunicea’ oftewel Rode beuk. Het is een z.g. ‘geveerde’ boom. Deze boom is zodanig opgekweekt dat de takken laag beginnen. Hierdoor raakt de bast niet beschadigt door zonneschijn (waar een beuk er gevoelig voor is) en de beuk groeit zuilvormig op waardoor hij niet te veel ruimte inneemt. Naar verwachting blijft de nieuwe boom minimaal vijftig jaar staan.
Een filmpje van dit heugelijke moment vind je hier.
Eenieder die nieuwsgierig is naar dit jaarlijkse natuurverschijnsel, is welkom op deze dag voor een unieke natuurbeleving!
Op zaterdag 22 februari organiseert Vogelwerkgroep Ouder Amstel een open dag. Deze vindt plaats bij de Vogelkijkschuur en uitkijkpunt van het Landje van Geijsel.
Je bent welkom in de ochtend om 11:00 uur of in de middag om 14:00 uur.
In januari is het weer zover: de Nationale Tuinvogeltelling. Dankzij alle tellers in Nederland heeft de Vogelbescherming de afgelopen jaren een beter beeld van de vogels in de winter in de tuinen gekregen. En dat draagt weer bij aan het beschermen van de tuinvogels. Vervolgens is er (hopelijk) de stap naar een meer actieve houding t.a.v. vogel- en natuurbescherming. In 2024 deden er maar liefst 114.000 mensen mee aan dit grootste burgeronderzoek van Nederland.
Het jaar 2024 werd voor weidevogels gekenmerkt door een zeer nat voorjaar. Er viel wel bijna twee keer zoveel regen van maart tot juni dan normaal. Op sommige percelen in Bovenkerkerpolder en Rondehoep stond het gras tot in juni met de voeten in het water. Dat had gevolgen voor weidevogels, zeker in de laagste delen van het gebied: eieren in het water en minder insecten. Toch was het broedsucces van de grutto in de grote polders niet slecht. In de Bovenkerkerpolder zelfs goed, in de Rondehoep matig.
Ook in 2024 was er weer een grote inzet door boeren om zoveel mogelijk kuikenland voor weidevogels te creëren door middel van kruidenrijk grasland en (greppel)plasdras. Daarnaast was er ook veel inzet op predatiebeheer door het uitrasteren (bijna 300 ha) van weidevogelrijke delen van polders, het monitoren van bodempredatoren (met name de vos) door jagers en vrijwilligers, met behulp van wildcamera’s en waar mogelijk afschot van vos door jagers.
Het broedsucces van andere soorten weidevogels zoals kievit en scholekster is (nog) niet goed vast te stellen. Maar ook hier lijken de cijfers te duiden op een laag broedsucces en dat al meerdere jaren. Toch blijven de aantallen broedparen kievit en scholekster in Amstelland nog redelijk op peil. De tureluur kende dit jaar een goed broedsucces, zo bleek onder andere uit waarnemingen van groepen jonge en oude tureluurs in juni in Bovenkerkerpolder en Duivendrechterpolder.
In Bovenkerkerpolder deed De Vlinderstichting voor het derde jaar onderzoek naar het voorkomen van de argusvlinder. Drie agrariërs hadden in 2023 randen van percelen ter beschikking gesteld om plantensoorten in te zaaien als nectarplanten voor deze fraaie boerenlandvlinder. Verrassend was de uitkomst van het onderzoek naar rupsen. Die bleken vooral te vinden op luwe plekken bij dammen, bruggen en hekken. De bloemrijke perceelranden en bermen zijn voor de argusvlinder vooral nodig als nectarbar én ontmoetings-en paringsplek voor mannen en vrouwen. Op basis hiervan wordt het advies aan boeren voor het beheer van perceelranden en bermen aangepast.
Dacht je dat er al genoeg geschreven was over paddenstoelen. Niks ervan Henk Breij gaat nog even door. Dit keer gaat zijn column over Medicinale schimmels en paddenstoelen.
Als je heel nieuwsgierig bent naar alles wat een paddenstoel een paddenstoel maakt? Welke soorten er zijn en hoe ze wel of niet goed samenleven met hun omgeving? Welke vormen en maten ze hebben. Welke eetbaar zijn en welke je maar één keer kan eten. Zijn ze er het hele jaar door?
In 2023 heb ik als onderdeel van mijn studie aan de VU Amsterdam voor de Vlinderstichting onderzoek gedaan naar de argusvlinder in de Bovenkerkerpolder. Met hulp van leden van IVN Amstelveen hebben we perceelranden van drie boeren in de polder mogen inzaaien met diverse mengsels zaad. Uit het onderzoek bleek dat de argusvlinder aangetrokken werd door paarse bloemen (composieten) en de aanwezigheid van mais.
Die voorkeur voor paarse composieten als nectarplant was al bekend, maar dat argusvlinders een voorkeur hebben voor percelen met mais was nieuw. Dat komt waarschijnlijk doordat hier naast de mais een kruidenrijke perceelrand ligt die samen een verschil in vegetatiehoogte creëren. Dit verschil veroorzaakt niet alleen een warm en luw klimaat met nectar, maar plekken met hoogteverschillen lijken sowieso aantrekkelijk voor de argusvlinder.
In 2024 zetten collega studenten Noa Spoor en Bastiaan Schuit het onderzoek voort.
In het mooie Amstelland werken de Boeren van Amstel hard aan zowel hun boerenbedrijf als het behoud van weidevogels zoals de grutto, kievit en tureluur, samen met de Vogelbescherming. Deze groep van 18 boeren verwerkte vorig jaar 830.000 liter melk, die lokaal wordt verkocht.
Weidevogelfonds €45.000
Om hun inspanningen voor natuurbehoud te ondersteunen, is het weidevogelfonds opgericht. Van elke verkochte liter melk gaat 2 cent naar dit fonds, waar inmiddels meer dan €45.000 in is gestort. Amsterdammer Kaas
Nu hebben de Boeren van Amstel een nieuw initiatief: de ‘Amsterdammer kaas’. Met dit product willen ze niet alleen de lokale markt bereiken, maar ook de biodiversiteit bevorderen. Voor elke kilo verkochte kaas wordt één vierkante meter slootrand ingezaaid met een gebiedseigen kruidenrijk mengsel, wat kan leiden tot 100.000 vierkante meter extra biodiversiteit.
Positief ontvangen
De eerste proefbatch van 250 kilo kaas werd positief ontvangen door kaasliefhebbers. Met deze feedback willen de boeren de kaas nu op grotere schaal produceren en verkopen via supermarkten, groothandels en horeca.
De laatste 20%
Je kunt nú bijdragen door een stuk kaas te kopen, dit helpt om de productie te starten en de voorraad rijpende kaas te financieren.
Het initiatief krijgt brede steun van consumenten, lokale horeca en supermarkten. Met al meer dan 80% van het benodigde bedrag binnen, vragen we: help jij ook mee?
Pas geboren zwaantjes zijn zo mooi om te zien en de ouders zorgen zo goed voor de 2 jongen.
Toch gaat het soms mis. In de column Zwanendrama in het Amsterdamse Bos van Henk Breij en de YouTube film die Henk en Jenny Breij samen gemaakt hebben vertellen ze hierover.
In het Amstelveens Nieuwsblad van 31 januari 2024 trok het artikel “Nieuwe plannen horeca Poeloever”, met foto waarop wethouder Herbert Raat wordt omringd door enkele enthousiaste ondernemers, mijn aandacht. En wel speciaal het laatste deel : onder het kopje ‘Noordelijke Poeloever’ staat geschreven : “De gemeente wil dat de Noordelijke Poeloever een aansprekende entree van Amstelveen naar het Amsterdamse Bos wordt. De gemeente verkent op dit moment de mogelijkheden voor gebiedsontwikkeling van de Noordelijke Poeloever : het gebied in en rondom het Oude Dorp en het toekomstige overkapping van de A9.”
Waarom trok het artikel direct mijn aandacht ? Dat kwam omdat ik daarbij onmiddellijk aan de ringslang moest denken.
Groengebied Amstelland heeft haar ambities, vastgelegd in het document Sprong naar de toekomst, met ons gedeeld.
Het Groengebied zegt hieover: Met het ambitiedocument ligt de focus niet alleen op beheren en ontwikkelen van recreatie, natuur en landschap. De komende tien jaar hanteert het recreatieschap de volgende drie ambities: een betere spreiding van de toegenomen recreatiedruk, het verbreden van het recreatief aanbod en een versterking van de biodiversiteit. Deze ambities sluiten aan bij het omgevingsbeleid van de participanten van de gemeenschappelijke regeling: de gemeenten Amstelveen, Amsterdam, Diemen, Ouder-Amstel en de provincie Noord-Holland.
Waarom nieuwe ambities?
Onze vorige visie dateert van 2009 en vroeg dringend om actualisering. De verdergaande verstedelijking en woningbouwplannen in de regio zorgen voor een toenemende vraag naar groene buitenruimte en recreatieve voorzieningen. Dit heeft ook een stijgende druk op de groene ruimte tot gevolg. De ambities sluiten aan bij de landschappelijke en recreatieve wensen van onze participanten ‘recreëren moet kunnen beginnen bij je voordeur’. Met deze ambities wordt eveneens voorzien in het tot stand brengen van duurzaam, natuurinclusief en toekomstbestendig beheer.
De ambities en gebiedsopgaven zijn globaal geformuleerd, waardoor het document tien jaar lang van kracht kan zijn en een geldig toetsingskader blijft voor ontwikkelingen in de komende periode.
Uitgebreide voorbereiding
Vele partijen zijn betrokken bij de totstandkoming van het ambitiedocument. Niet alleen de gemeenten en provincie, maar ook stakeholders uit de omgeving. Een breed scala heeft via de app Swipocratie, een digitaal participatieproces, wensen en voorkeuren door mogen geven, die input zijn voor ontwikkelingen in de komende periode.
De volgende stap
Op basis van het ambitiedocument wordt er mogelijk een meerjarenuitvoeringsprogramma opgesteld. Daarin staan tal van concrete projecten beschreven. Naar verwachting beslist het algemeen bestuur van Groengebied Amstelland eind 2024 over een concept met financiële scenario’s. Dit moet ertoe leiden dat er begin 2025 een uitvoeringsprogramma beschikbaar is die leidend zal zijn voor de programmering. Het programma biedt kansen om het botsen van belangen tegen te gaan, kansen te creëren en samenwerking met partners en bevolking te optimaliseren. Tot die tijd zijn de vastgestelde ambities richtinggevend voor het programma van Groengebied Amstelland.
Leden van de fotowerkgroep gaan, voor beginners, in de maanden maart en april een cursus natuurfotografie geven.
Er wordt aandacht besteed aan de volgende onderwerpen:
De techniek van de fotografie
Compositie van de foto
Fotograferen bij verschillende weertypen
Fotograferen van bloemen, vogels, paddenstoelen, insecten en landschappen
Natuurlijk ga je naast de theorie ook zelf met je camera aan de slag.
Je kan meedoen als je een fotocamera hebt, dus geen telefoon, waarbij je diafragma en sluitertijd zelf kan instellen. We fotograferen dus niet op de automaat. Het maximum aantal deelnemers is 12.
Is je belangstelling gewekt? Alle informatie en het inschrijfformulier vind je hier.
Het jaar 2023 was (weer) een jaar met voldoende broedsucces voor de grutto (zelfs meer dan 90%), met name in de grotere polders zoals Bovenkerkerpolder, Ronde Hoep en Aetsveldsche polder Oost. De kleinere polders niet altijd even succesvol, Middelpolder wel maar Duivendrechterpolder niet. Dat heeft de volle aandacht.
Er was een grote inzet door boeren om zoveel mogelijk kuikenland voor weidevogels te creëren door middel van kruidenrijk grasland en (greppel)plasdras. Daarnaast was er ook veel inzet op predatiebeheer door het uitrasteren (bijna 300 ha) van weidevogelrijke delen van polders, het monitoren van bodempredatoren door jagers en vrijwilligers, met name vos, met behulp van wildcamera’s en waar nodig en mogelijk afschot van vos door jagers.
Het broedsucces van weidevogels zoals kievit en scholekster is (nog) niet goed vast te stellen. De cijfers lijken te duiden op een laag broedsucces, maar de talrijke waarnemingen in het veld van vliegvlugge kuikens suggereren toch ook voor deze soorten een (mogelijk?) voldoende broedsucces in 2023.
In Bovenkerkerpolder vond in 2023 voortzetting plaats van het onderzoek door de Vlinderstichting naar het voorkomen van de argusvlinder. Drie agrariërs stelden randen van percelen ter beschikking om plantensoorten in te zaaien als voedselplanten en waardplanten voor deze fraaie boerenlandvlinder. We wachten in spanning op het onderzoeksrapport.
Het zijn donkere dagen. Één kortste dag is lang genoeg, maar eigenlijk zijn het er zeven. De dag dat ik dit schrijf gaat de zon een minuut later onder, maar aan het begin van de dag komt er nog een minuut duisternis bij. Dat blijft zo tot 25 december. Dan wordt de dag weer langer. De zon gaat dan nog steeds later op, maar ze gaat ook sneller later onder. Pas 3 januari komt ze vroeger op. Als in een lang uitgesponnen réverence nijgt onze aarde weer naar de zon. Nog even geduld dus.
Voor een kerstkaart ben ik strandplevieren aan het tekenen. Strandplevieren overwinteren nu aan de spreekwoordelijke Costa del Sol of in de delta van de rivier de Sénégal in West-Afrika, net als de gehele weidevogelpopulatie van Amstelveen en omstreken. De vogels komen aan als het regenseizoen daar afloopt: de dag duurt daar vier uur langer en de temperatuur ligt tussen de 20o en 40o: niet slecht dus. In Europa broedt de strandplevier (Charadrius alexandrinus) langs de kust, op stranden met jonge duintjes. Daarop maakt ze een zo goed als onzichtbaar nest in een ondiep kuiltje zand. Ze heeft een maand nodig om haar eieren uit te broeden en nog een maand om ervoor te zorgen dat haar jongen op eigen poten komen te staan. Echter, op een strand in een ondiep kuiltje broeden en je kinderen opvoeden is in Nederland vragen om moeilijkheden. Dankzij die voorkeur staat de soort op omvallen, want de recreatiedruk op stranden in Nederland is hoog, waarbij loslopende honden (of hun bazen) de ergste verstoorders zijn. Mensen zullen kinderen krijgen uitstellen, omdat ze geen geschikt huis hebben, maar voor planten, insecten en dieren is habitatverlies, verlies van leefruimte, dodelijk. Woningnood is niet voorbehouden aan mensen.
De menselijke woningnood vergt een andere manier van bouwen, eerlijker en slimmer, met meer ‘ruimte’ voor dat waar Amstelveners wellicht meer behoefte aan hebben. Zo blijft er fysieke ruimte over voor dat wat Amstelveen haar karakter geeft en wat Amstelveners ook daadwerkelijk nodig hebben: de parken, het bos en de polders. Wat zou Amstelveen zijn zonder ijsvogels, oeverzwaluwen, wulpen, grutto’s, velduilen, kieviten en ganzen (om maar te zwijgen van de rest)?
Kerst gaat over de hoop dat de wereld een betere plek wordt. Laten we ervoor zorgen dat de natuur om ons heen de ruimte krijgt en onze vogels straks een plek hebben om naar terug te keren.
Aleid Offerhaus Natuurgids IVN Amstelveen
Het is verboden deze column te dupliceren of te gebruiken zonder uitdrukkelijke toestemming van de schrijver/fotograaf/tekenaar.
Log in
Het is weer lente. Dat betekent dat we weer kunnen genieten van de weidevogels in de Amstelveense polders.