Het bedrijfsresultaat bedroeg het eerste halfjaar -€2 miljoen. Hoewel dit een verbetering is ten opzichte van de eerste helft van 2024 (-€31 miljoen), is dit een tegenvallend resultaat gezien de omzet van €6,3 miljard. Dit is een direct gevolg van een stijging van de kosten per eenheid met 4,3%.  

Marjan Rintel, CEO KLM: “We hebben te maken met flinke tegenwind en dat zien we terug in de cijfers. Dit heeft zowel interne als externe oorzaken. Intern door hogere loonkosten en operationele problemen met beschikbare vloot in mei en juni. En extern, omdat we bijvoorbeeld vanwege de NAVO-top en de conflicten in het Midden-Oosten niet hebben kunnen vliegen wat we wel gepland hadden. Dit leidde tot financiële tegenvallers en tegelijkertijd wisten we het eerste halfjaar kostenbesparingen te realiseren.”  

Tweede kwartaal   
Het bedrijfsresultaat was in het tweede kwartaal van 2025 €63 miljoen lager dan in dezelfde periode vorig jaar. Deze daling werd vooral veroorzaakt door opeenvolgende collectieve loonstijgingen, waarvan de laatste per 1 juli 2024 is doorgevoerd. Bovendien werd KLM geconfronteerd met operationele uitdagingen en hogere externe kosten zoals fors gestegen havengelden op Schiphol met 41%. Die kosten werden deels gecompenseerd door lagere brandstofprijzen en het verbeterprogramma Back on Track. De resultaten hiervan zijn zichtbaar en zetten zich na het eerste kwartaal verder door. De ambitie van KLM om in 2025 in het kader van het Back on Track verbeterprogramma €450 miljoen te besparen blijft ongewijzigd.

Cargo, E&M en Transavia  
Cargo presteerde beter dan in het eerste halfjaar van 2024 en voerde iCargo in, een innovatief IT-afhandelingssysteem voor de vrachtactiviteiten van Air France-KLM. Ook Engineering & Maintenance (E&M) boekte, met een stijging van 20% aan inkomsten, opnieuw een solide resultaat. Transavia slaagde erin problemen rondom onderhoud, de toeleveringsketen en personeelstekort op te lossen. Dit leidde tot een productiestijging van 10% en omzettoename van 8,4% in het eerste halfjaar van 2025 ten opzichte van vorig jaar. Door hogere kosten en toenemende concurrentie bleef het bedrijfsresultaat echter achter.  

Vooruitzichten 2025   
KLM blijft investeren in een schonere en stillere vloot in de tweede helft van 2025, waaronder nieuwe A321's en Boeing 787's. Voor de rest van 2025 verwacht KLM dat hoge kosten en externe uitdagingen, zoals geopolitieke spanningen en schommelingen in de brandstofprijs, het bedrijfsresultaat onder druk blijven zetten.   

Bas Brouns, CFO KLM: "We boeken vooruitgang, maar zoals verwacht nemen kosten en onzekerheid in de markt verder toe. Alleen als we het verbeterprogramma volledig uitvoeren, houden we koers richting een financieel gezonde toekomst en kunnen we blijven investeren in ons product, onze klanten en onze mensen.”

Het persbericht van Air France-KLM Groep over het tweede kwartaal vindt u hier.

Wat hebben water, vliegtuigslurven, toiletten, bemanningstransport en de-icing met elkaar gemeen? Ze worden allemaal afgehandeld door KLM's Aircraft Handling & Support Unit! In deze aflevering van Intern On A Mission ontdekt stagiair Storm alle ins en outs. 

Kittilä is de toegangspoort tot het Finse Lapland en biedt reizigers toegang tot de skigebieden Levi en Ylläs. Naast skiën kunnen reizigers genieten van verschillende winteractiviteiten, zoals langlaufen en rendier- en huskysafari's. Dit maakt Kittilä een veelzijdige bestemming voor avontuurlijke reizigers. Met deze nieuwe route speelt KLM in op de groeiende vraag naar Lapland als winterbestemming. Bovendien versterkt KLM haar aanbod in de regio door de uitbreiding van het vluchtschema naar Rovaniemi van drie naar vier keer per week (dinsdag, donderdag, zaterdag en zondag), waardoor reizigers het Finse Lapland nu nog gemakkelijker via zowel Rovaniemi als Kittilä kunnen verkennen.

Vluchtschema

Vlucht KL1261 vertrekt elke zondag om 12:20 uur vanaf Amsterdam Schiphol Airport (AMS) en arriveert om 16:20 uur lokale tijd op Kittilä Airport (KTT). De retourvlucht, KL1262, vertrekt om 17:10 uur lokale tijd vanuit Kittilä en bereikt Amsterdam om 19:20 uur. De vluchtduur bedraagt ongeveer 3 uur.

KLM vliegt de route met een Boeing 737-800.

Het gebeurde niet eerder dat Air France-piloten en een KLM-crew gezamenlijk een KLM-vlucht opereerden. De afgelopen maanden is er binnen Air France-KLM hard gewerkt om alle details zorgvuldig uit te werken, goed af te stemmen met vele stakeholders, zoals vakbonden en luchtvaartautoriteiten, en zo te zorgen voor een goedlopende operatie. 

“Deze samenwerking helpt KLM om deze zomer de geplande vluchten uit te voeren. Het vult onze capaciteit aan deze zomer en dat is goed voor heel KLM,” aldus Maarten Stienen, COO van KLM. “Ik ben er trots op dat we dit binnen de Air France-KLM Group mogelijk hebben gemaakt. Ik wens alle collega’s op de route een behouden vlucht en een fijne samenwerking.” 

De gezamenlijke vluchten omvatten één toestel op de route tussen John F. Kennedy Airport in New York en Schiphol, waarbij vanaf vandaag piloten van Air France de cockpit zullen bemannen. In totaal duurt dit tot einde van de zomerdienstregeling op 25 oktober. 

KLM is diep verslagen door het ongeval op zondag 13 juli bij vliegveld London-Southend in het Verenigd Koninkrijk. Onder de vier overleden personen is ook een KLM-collega. Onze gedachten gaan uit naar de nabestaanden, voor wie wij vanzelfsprekend klaar staan. Wij wensen familie en vrienden van de slachtoffers alle sterkte bij het verwerken van dit verschrikkelijke nieuws. We vragen iedereen om hun privacy te respecteren. Voor verdere informatie verwijzen wij naar de autoriteiten en de uitkomsten van het onderzoek.

Al jaren werken KLM en de krijgsmacht goed samen op allerlei vlakken zoals repatriëring, uitwisselen van kennis en ondersteuning. Het convenant dat vandaag is getekend is een belangrijke stap in een nauwere samenwerking tussen de civiele en de militaire luchtvaart in Nederland. Marjan Rintel, CEO van KLM en Gijs Tuinman, demissionair staatssecretaris van Defensie, waren vandaag aanwezig in Hangar 14 om hun handtekening te zetten. 

Staatssecretaris van Defensie Gijs Tuinman prijst de proactieve houding van KLM. “De wereld om ons heen is onveiliger geworden en de uitdagingen voor Defensie zijn groot. Samenwerking met het bedrijfsleven is daarom van groot belang, omdat we elkaar kunnen helpen en kunnen versterken. Ik ben daarom blij met deze stap richting nog hechtere samenwerking die we vandaag samen met KLM zetten om Nederland weerbaarder te maken.” 

Marjan Rintel voegt daaraan toe: “Ik ben trots dat KLM vandaag op deze manier kan bijdragen aan de weerbaarheid van Nederland. Door deze uitbreiding van onze samenwerking kunnen wij collega’s die dat willen de ruimte geven om een belangrijke rol als reservist in te vullen. Dit draagt bij aan de aantrekkelijkheid van KLM als werkgever. Ook zijn we blij dat Defensie onze expertise en ervaring met luchtvaart op verschillende vlakken kan inzetten.”  

Voor de samenwerking in de cockpit maakt KLM een capaciteit van vijf ‘full time equivalents’ (fte) beschikbaar. Deze uren kunnen worden verdeeld over een grotere groep piloten die als reservist bij Defensie willen vliegen. Dit is op vrijwillige basis en geldt op dit moment specifiek voor piloten die in beginfuncties actief zijn bij KLM. Zij kunnen dan bijvoorbeeld worden ingezet voor het regelmatig trainen van piloten op de F35, zodat zij up-to-date blijven. 

KLM en Defensie verkennen daarbij verdere samenwerkingsmogelijkheden op het gebied van recruitment, training van technisch personeel, MRO-activiteiten (Maintenance, Repair and Overhaul) en luchttransport. De details van deze nauwere samenwerking zullen de komende tijd uitgewerkt worden. 

KLM introduceert dit seizoen zes nieuwe routes. Intercontinentaal zijn dat San Diego, Georgetown (Guyana) en Hyderabad (vanaf september). In Europa komen Ljubljana, Exeter en Biarritz erbij. San Diego, Biarritz en Ljubljana tonen al sterke boekingscijfers. Het zomerseizoen begint direct met een piek: dit weekend (4-6 juli) reizen naar verwachting 330.000 passagiers met KLM. 

Meer vluchten naar populaire bestemmingen 

De vraag naar bestemmingen als Londen, Rome en Berlijn in Europa blijft hoog. Voor intercontinentale reizen kiezen passagiers vooral voor Tokyo, New York, Kaapstad en Curaçao. 

KLM verhoogt daarom frequenties op deze bestemmingen en andere belangrijke routes: 

Intercontinentaal: 

• Tanzania: Dagelijks naar Kilimanjaro/Dar es Salaam (was 5x per week) 
• Las Vegas: Dagelijks tot en met augustus (was 5x per week) 
• Osaka: Uitbreiding naar 5x per week, extra vlucht vanaf eind september 
• Tokyo Narita: Extra wekelijkse vlucht vanaf eind september 
• Edmonton: 5x per week, 6x in piekperiode 
• Kaapstad: Twee extra vluchten per week vanaf oktober 
• Curaçao: Extra zondagvlucht vanaf oktober 

Europa: 

• Belfast: 2x daags 
• Porto: 4x daags 
• Barcelona: Extra dagelijkse vlucht 
• Split: 2x daags in voor- en najaar 
• Krakau en Poznan: Extra dagelijkse vlucht 
• Milaan Linate: Voor een efficiëntere service concentreert KLM alle Milaan-vluchten op luchthaven Linate, dichter bij het stadscentrum. Vluchten naar Malpensa vervallen hierdoor. 

Statement uitspraak kort geding 4 juli

De uitspraak van de rechter is positief voor alle passagiers die volgende week woensdag met ons reizen en voor KLM als bedrijf. We kunnen nu onze operatie veilig blijven uitvoeren. 

Maar daarmee is het onderliggende probleem niet opgelost. Het antwoord hierop kunnen we vinden aan tafel, niet bij een staking. Het is nu belangrijk om zo snel mogelijk met alle vakbonden in gesprek te gaan en gezamenlijk tot afspraken te komen. We vertrouwen erop dat FNV en CNV net zoals de andere bonden aansluiten, zodat we samen verder kunnen werken aan nieuwe CAO.

Statement aankondiging kort geding 3 juli

KLM heeft besloten een kort geding te starten om de door FNV en CNV aangekondigde achturige staking op woensdag 9 juli van 14.00 uur tot 22.00 uur te voorkomen. De luchtvaartmaatschappij acht de gevolgen daarvan, zeker in de topdrukte van de zomervakantie, onacceptabel vanwege onder meer operationele- en veiligheidsrisico’s. Bovendien zijn FNV en CNV niet met KLM tot veiligheidsafspraken gekomen over deze aangekondigde actie.

Daarnaast heeft KLM een concreet loonbod gedaan aan alle vakbonden, waaronder FNV en CNV, zoals door de bonden eerder gevraagd. Aan de bonden die betrokken zijn bij de grond-cao is bovendien een verbeterd inhoudelijk voorstel gedaan.

Ondanks dit aanbod geven beide vakbonden aan niet bereid te zijn het gesprek voort te zetten en gaan ze over tot actie.

Persbericht 2 juli

KLM biedt medewerkers €1000,- plus structurele loonsverhoging

Vandaag heeft KLM alle vakbonden een concreet loonvoorstel gedaan: een eenmalige uitkering van €1000,- in 2025 en structureel tot en met 2,5% verhoging per juli 2026, afhankelijk van het bedrijfsresultaat over 2025.

Het bod van KLM aan de vakbonden bestaat uit: 

• Looptijd: KLM wil voor alle medewerkers naar een cao met een looptijd van 22 maanden. Per cao (bij KLM zijn dit er vier) worden arbeidsvoorwaarden geregeld die voor de betreffende medewerkers relevant zijn.
• Loon: voor alle vier de cao’s biedt KLM een loonsverhoging:
  • In 2025 een eenmalige uitkering van €1000 voor iedereen; 
  • Per 1 juli 2026 een loonsverhoging tot maximaal 2,5% voor iedereen

De structurele loonsverhoging vanaf 1 juli 2026 is afhankelijk van het bedrijfsresultaat (COI). Als KLM over boekjaar 2025 een COI-marge van minimaal 5,5% behaalt, ontvangen alle medewerkers 2,5% salarisverhoging. Als het bedrijfsresultaat minder is, is dit percentage lager (maar in ieder geval 0.5%).

KLM denkt met dit aanbod voldoende aanknopingspunten te bieden om er met alle vakbonden uit te komen. Het cao-overleg wordt op 10 juli vervolgd.

Persbericht 27 juni

KLM komt vakbonden tegemoet met loonbod

KLM laat de nullijn los en gaat de vakbonden een loonbod doen. Dit bod wordt besproken tijdens het zogenaamd multi-overleg. Hiervoor zijn alle tien de vakbonden uitgenodigd waarmee over vier cao’s binnen KLM gesproken wordt. Dit overleg gaat over loon en looptijd, twee onderwerpen die voor al deze cao’s relevant zijn.

Miriam Kartman, directeur HR: "We willen ondanks de financiële uitdagingen waar we als KLM voor staan onze collega’s tegemoetkomen. We zetten ons in om hier samen met de bonden in goed overleg uit te komen. Juist nu is het belangrijk dat we afspraken maken die goed zijn voor alle collega’s en ons bedrijf.”

Het multi-overleg vindt plaats op 2 juli.

Statement uitspraak kort geding 25 juni

Vandaag heeft de rechtbank in Haarlem de aangekondigde 24-uursstaking van FNV en CNV verboden. Dit houdt in dat er aanstaande zaterdag niet gestaakt mag worden bij de grondafdeling van KLM. KLM wil snel weer met de bonden in gesprek om tot goede oplossingen te komen.  

“Dat de staking niet door mag gaan is goed voor onze passagiers en het bedrijf. Het probleem is daarmee niet opgelost. Daarom is het belangrijk dat we er samen met de bonden uitkomen.” aldus Miriam Kartman, directeur HR bij KLM. “KLM wil verder praten met alle bonden over de cao om zo samen te werken aan afspraken die goed zijn voor iedereen.”

KLM hoopt snel weer met alle bonden om de tafel te kunnen.

Persbericht 24 juni

FNV en CNV verlaten vroegtijdig het cao-overleg en roepen op tot 24-uursstaking

KLM is teleurgesteld over de oproep van vakbonden FNV en CNV aan het grondpersoneel van KLM om aanstaande zaterdag 24 uur te gaan staken, terwijl de gesprekken over de cao nog gaande zijn en de andere drie bonden wel verder willen praten.

KLM heeft een cao-voorstel gedaan dat investeert in de toekomst van haar medewerkers en tegelijkertijd vraagt om een pas op de plaats wat betreft het salaris. Dat salaris is sinds 2019 aanzienlijk gestegen, met minimaal 25% en soms zelfs tot 40%. Door de financiële situatie waarin KLM zich nu bevindt en de hoge mate van onzekerheid in de wereld is op dit moment geen ruimte voor verdere loonstijgingen.

“Ik voel de zorgen en snap de wensen van onze collega’s. Daar moeten we verder over praten en samen tot goede oplossingen komen. Acties dragen niets bij aan een oplossing, maar raken onze collega’s die willen werken, onze reizigers die geen partij zijn in de discussie en ze zijn schadelijk voor ons bedrijf. Helemaal in de moeilijke financiële positie waarin KLM zich bevindt. Ik roep FNV en CNV daarom op om, net als de andere bonden, weer aan tafel te komen en het gesprek voort te zetten.”

Miriam Kartman, Directeur HR

KLM start een kort geding met het verzoek aan de rechter om een 24-uursstaking te verbieden.

Het bod van KLM aan de vakbonden bestaat uit: 

• Looptijd: KLM wil voor alle medewerkers naar een cao met een looptijd van 22 maanden. Per cao (bij KLM zijn dit er vier) worden arbeidsvoorwaarden geregeld die voor de betreffende medewerkers relevant zijn.
• Loon: voor alle vier de cao’s biedt KLM een loonsverhoging:
  • In 2025 een eenmalige uitkering van €1000 voor iedereen; 
  • Per 1 juli 2026 een loonsverhoging tot maximaal 2,5% voor iedereen

De structurele loonsverhoging vanaf 1 juli 2026 is afhankelijk van het bedrijfsresultaat (COI). Als KLM over boekjaar 2025 een COI-marge van minimaal 5,5% behaalt, ontvangen alle medewerkers 2,5% salarisverhoging. Als het bedrijfsresultaat minder is, is dit percentage lager (maar in ieder geval 0.5%).

KLM denkt met dit aanbod voldoende aanknopingspunten te bieden om er met alle vakbonden uit te komen. Het cao-overleg wordt op 10 juli vervolgd.

Miriam Kartman, directeur HR: ‘We willen ondanks de financiële uitdagingen waar we als KLM voor staan onze collega’s tegemoetkomen. We zetten ons in om hier samen met de bonden in goed overleg uit te komen. Juist nu is het belangrijk dat we afspraken maken die goed zijn voor alle collega’s en ons bedrijf.”

Het multi-overleg vindt plaats op 2 juli.

“Dat de staking niet door mag gaan is goed voor onze passagiers en het bedrijf. Het probleem is daarmee niet opgelost. Daarom is het belangrijk dat we er samen met de bonden uitkomen.” aldus Miriam Kartman, directeur HR bij KLM. “KLM wil verder praten met alle bonden over de cao om zo samen te werken aan afspraken die goed zijn voor iedereen.”

KLM hoopt snel weer met alle bonden om de tafel te kunnen.

KLM heeft een cao-voorstel gedaan dat investeert in de toekomst van haar medewerkers en tegelijkertijd vraagt om een pas op de plaats wat betreft het salaris. Dat salaris is sinds 2019 aanzienlijk gestegen, met minimaal 25% en soms zelfs tot 40%. Door de financiële situatie waarin KLM zich nu bevindt en de hoge mate van onzekerheid in de wereld is op dit moment geen ruimte voor verdere loonstijgingen.

KLM start een kort geding met het verzoek aan de rechter om een 24-uursstaking te verbieden.

De samenwerking richt zich op de toekomstige inzet van een Dash 8-vliegtuig met een CA-aandrijflijn. De partijen gaan kennis delen over cabine- en vrachtindeling, om zo het ontwerp van het vliegtuig te optimaliseren voor specifieke markten en routes. Ook worden ramingen voor operationele- en onderhoudskosten gezamenlijk uitgewerkt, om de commerciële inzetbaarheid van het CA-vliegtuig in de praktijk te bepalen.

Elysian werkt aan de E9X, het eerste batterij-elektrische vliegtuig voor 90 passagiers met een actieradius van rond de 800 kilometer. De technologie biedt kansen voor schoner en efficiënter vervoer, vooral op kortere afstanden tussen regionale luchthavens wereldwijd. Volgens Elysian bestaat succesvolle ontwikkeling uit meer dan alleen technische innovatie.

Verschillende experts
De workshops brengen experts uit verschillende disciplines samen: van vliegtuigontwerpers tot onderhoudsspecialisten, en van netwerkplanners tot revenue managers. Zij gaan aan de slag met belangrijke vraagstukken om de potentie van elektrisch vliegen optimaal te benutten. De luchtvaartmaatschappijen delen cruciale inzichten over operationele en commerciële processen, die essentieel zijn voor het ontwerp, de ontwikkeling en commercialisering van het elektrische vliegtuig.

Transavia: realisme en ervaring als motor voor innovatie
Als luchtvaartmaatschappij voelt Transavia zich verantwoordelijk om actief bij te dragen aan innovatie rond verduurzaming van de luchtvaart. De samenwerking met Elysian sluit aan bij bestaande initiatieven, zoals vlootvernieuwing en het gebruik van alternatieve brandstoffen (SAF).

Transavia levert waardevolle expertise op het gebied van onderhoud, operatie en klantbeleving. Een aantal voorstellen – zoals batterijwissels door luchtvaartpersoneel – bleek in de praktijk niet goed uitvoerbaar. Tegelijkertijd ontstonden nieuwe inzichten, bijvoorbeeld over het openen van routes naar bestemmingen waar de vraag momenteel te klein is voor grotere toestellen.

KLM: toekomstverkenning met sectorbrede impact
KLM realiseert zich dat emissieloos vliegen niet van vandaag op morgen te realiseren is. Samen met partners in de branche doet de luchtvaartmaatschappij onderzoek naar vluchten op elektriciteit, waterstof en hybride brandstoffen. Jolanda Stevens, programmamanager Zero Emission Aviation bij KLM, is sinds april 2024 lid van de raad van advies van Elysian.

Een belangrijke factor in deze samenwerking is de betrokkenheid van piloten, die cruciale feedback geven over zowel de prestaties van het toestel als aspecten zoals brandstofverbruik.

Volgende stappen
De komende maanden werken de partners verder aan onder andere concrete gebruiksmogelijkheden, routeanalyses en passagiers’ proposities. De gezamenlijke ambitie is om niet alleen een duurzamer vliegtuig te bouwen, maar een compleet ecosysteem eromheen te ontwerpen.

Deze strategische samenwerking markeert een belangrijke stap naar verduurzaming in de luchtvaartindustrie, waarbij innovatie en samenwerking hand in hand gaan.

De nieuwe nationale luchtvaartmaatschappij van Saudi-Arabië, Riyadh Air, en Air France-KLM hebben een overeenkomst getekend om strategisch samen te werken. Dit is een belangrijke stap voorwaarts om het reizen tussen Riyadh, Parijs, Amsterdam en andere bestemmingen makkelijker te maken.

De overeenkomst is getekend tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de IATA (de internationale organisatie van luchtvaartmaatschappijen) door Tony Douglas, de CEO van Riyadh Air, en Benjamin Smith, de CEO van Air France-KLM. Het is de basis voor een goede samenwerking. Als de toezichthouders akkoord gaan, willen ze stap voor stap meer voordelen bieden aan reizigers en nieuwe kansen creëren in West-Europa, Noord- en Zuid-Amerika, het Midden-Oosten, Azië en Saudi-Arabië.

De samenwerking is vooral gericht op het verbeteren van de vluchtverbindingen. Beide partners gaan samenwerken om de mogelijkheden via de hub van Riyadh Air in de hoofdstad van Saudi-Arabië en de hubs van Air France-KLM in Parijs-Charles de Gaulle en Amsterdam-Schiphol te maximaliseren. Air France is onlangs begonnen met een rechtstreekse vlucht tussen Parijs-Charles de Gaulle en Riyadh, naast de bestaande vlucht van KLM tussen Amsterdam en Riyadh. Dit laat zien dat ze zich allebei willen inzetten om meer reismogelijkheden te bieden.

Naast de vluchtverbindingen gaan Riyadh Air en Air France-KLM ook samenwerken om de reiservaring te verbeteren. Ze gaan kijken naar mogelijkheden voor wederzijdse voordelen bij loyaliteitsprogramma's, operationele ondersteuning en toegang tot lounges. De samenwerking omvat ook gebieden zoals onderhoud, reparatie en revisie (MRO), digitale transformatie, verduurzaming en vracht, zodat er een totaalaanpak is om waarde te leveren.

Deze samenwerking met Air France-KLM onderstreept de ambitie van Riyadh Air om een toonaangevende wereldwijde luchtvaartmaatschappij te worden met de focus op uitmuntendheid, innovatie en een uitzonderlijke gastervaring.

India, een van de snelst groeiende luchtvaartindustrieën ter wereld, staat centraal in deze samenwerking. Door het uitgebreide binnenlandse netwerk van IndiGo te koppelen aan de kracht van Delta in Noord-Amerika en de trans-Atlantische regio, het grote bereik van Air France-KLM in Europa en Noord-Amerika en de Britse en trans-Atlantische aanwezigheid van Virgin Atlantic, biedt de samenwerking reizigers bredere toegang, comfortabelere reizen en een meer gelijke ervaring over de continenten. De luchtvaartmaatschappijen zullen tientallen steden in de Verenigde Staten, Canada, Europa en India met elkaar verbinden om te voldoen aan de groeiende vraag naar internationale reizen. Tegelijkertijd willen ze de lat hoger leggen op het gebied van connectiviteit en samenwerking in de wereldwijde luchtvaart.

Routenetwerken verbinden in 2022 en daarna
IndiGo heeft eerder samengewerkt met Virgin Atlantic en sinds 2022 ook met Air France-KLM. Sindsdien hebben klanten van Air France, KLM en Virgin Atlantic toegang tot meer dan 30 IndiGo-punten in India.

Onlangs kondigde IndiGo de start aan van een lijn naar Europa. Deze lijn breidt niet alleen de bestaande samenwerking met de trans-Atlantische vluchten van Air France-KLM en Virgin Atlantic uit, maar biedt ook nieuwe samenwerkingsmogelijkheden tussen IndiGo en Delta. Zo zullen klanten van Indigo straks gebruik kunnen maken van het uitgebreide trans-Atlantische netwerk van Delta.  Nadat de commerciële contracten en de regelgevingsprocedures zijn afgerond, kan IndiGo beginnen met de verkoop van partnervluchten als eigen vluchten onder eigen 6E*-marketingcodes.  Klanten van IndiGo krijgen de mogelijkheid om vervolgreizen te boeken op geselecteerde vluchten die worden uitgevoerd door haar internationale partners, waardoor ze gemakkelijker bestemmingen in Europa en Noord-Amerika kunnen bereiken. Deze omvatten:

• KLM-vluchten vanaf Amsterdam naar 30 punten binnen Europa
• Delta- en KLM-vluchten vanaf Amsterdam naar de Verenigde Staten en Canada
• Virgin Atlantic-vluchten vanaf Manchester naar de Verenigde Staten

De onlangs aangekondigde nieuwe route van KLM tussen Amsterdam en Hyderabad biedt verdere mogelijkheden voor samenwerking met IndiGo. Na de lancering van de route in september 2025 begint Air France-KLM met de verkoop van IndiGo-vluchten naar 24 bestemmingen buiten Hyderabad. 

IndiGo kondigde eerder aan dat het haar vloot van pas geleasede B787's later dit jaar wil uitbreiden naar zes vliegtuigen en heeft een langetermijnorder geplaatst voor 30 Airbus A350-900-vliegtuigen, met opties voor nog eens 70. Naarmate deze vliegtuigen zich bij de vloot van IndiGo voegen, zal de uitbreiding van haar langeafstandsvluchten in de toekomst verdere en nauwere samenwerking tussen IndiGo en Delta, Air France-KLM en Virgin Atlantic mogelijk maken.

Delta is van plan om haar vluchten naar India te hervatten met rechtstreekse vluchten tussen Atlanta en Delhi, afhankelijk van goedkeuring van de overheid. De startdatum van deze dienst wordt op een later tijdstip bekendgemaakt. 

Toekomstige samenwerking
Het MoU creëert bovendien een kader voor nauwere samenwerking tussen de luchtvaartmaatschappijen op bilaterale en multilaterale basis. Het bezint zich op commerciële samenwerking, onder meer op het gebied van netwerk, loyaliteit, vracht en sales, mits er goedkeuring is door de regelgevende instanties. Het verkent mogelijkheden voor niet-commerciële samenwerking, zoals vliegtuigonderhoud, duurzaamheid, training en grondafhandeling. Bovendien erkent het de noodzaak om geavanceerde samenwerking te ontwikkelen aan de hand van technologie om gezamenlijke klanten efficiënt van dienst te zijn.

Tijdens de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders van KLM in Amstelveen hebben de aandeelhouders de herbenoeming van Marjan Oudeman als lid van de Raad van Commissarissen goedgekeurd. Zij was beschikbaar voor herbenoeming en voor de invulling gold het versterkte recht van aanbeveling van de KLM Ondernemingsraad. De aandeelhouders verleenden verder onder andere décharge aan de Directie van KLM over het boekjaar 2024.

In het eerste kwartaal zette KLM stappen richting de aangekondigde besparing van €450 miljoen. De maatregelen richten zich onder meer op het reduceren van 250 kantoorbanen en een productiviteitsverbetering bij verschillende bedrijfsonderdelen.  

De verbetering van de operationele resultaten verloopt voorspoedig. Dankzij de genomen maatregelen kon de beschikbare capaciteit om te vliegen beter worden benut. Er waren aanzienlijk minder annuleringen en vertragingen dan in het eerste kwartaal vorig jaar. Er was overeenstemming met de Vereniging van Verkeersvliegers over een verhoogde inzet van piloten tot en met april 2026. 

Daarnaast breidde KLM haar vloot tot en met april uit met drie nieuwe Airbus A321neo vliegtuigen, werden de eerste vluchten uitgevoerd naar de nieuwe bestemmingen Ljubljana en Exeter, en ging de bouw van een modern trainingscentrum voor piloten van de KLM Groep van start.  

Transavia had een uitdagend eerste kwartaal. Alhoewel de inkomsten toenamen, stegen de kosten harder dan in het eerste kwartaal vorig jaar. De bedrijfsonderdelen Cargo, Engineering & Maintenance en Passage presteerden volgens verwachting.   

Barbados is een van de grootste onbediende markten in het Caribisch gebied vanuit Nederland en biedt reizigers een zonnige bestemming in de wintermaanden. Bridgetown staat bekend om haar prachtige stranden, kristalheldere wateren en rijke cultuur. Met deze vluchtcombinatie speelt KLM in op de groeiende vraag naar zowel toeristische als zakelijke bestemmingen in de Cariben. KLM heeft eerder al in de winterseizoenen van 2021 en 2022 op Bridgetown gevlogen.

Vluchtschema
Vlucht KL783 vertrekt op dinsdag, donderdag en zondag om 09:35 uur vanuit Amsterdam Schiphol Airport (AMS) en arriveert om 13:35 uur lokale tijd in Bridgetown (BGI). Deze vlucht vliegt vervolgens om 15:05 uur door naar Georgetown (GEO), waar het om 16:40 uur lokale tijd aankomt. Vanuit Georgetown vliegt de KL783 om 18:00 uur terug naar Amsterdam en arriveert daar om 08:00 uur de volgende dag.

KLM vliegt de route met een Boeing 787-9. Dit vliegtuig biedt 30 stoelen in World Business Class, 21 stoelen in Premium Comfort Class en 224 stoelen in Economy Class.

KLM ontving vandaag 30 meiden van basisschool de Regenboog Tochtwaard uit Alkmaar bij E&M (Engineering & Maintenance). KLM deed namelijk mee aan Girls’Day ‘25, een landelijk initiatief van VHTO waarbij verschillende bedrijven hun deuren openzetten om jonge meiden kennis te laten maken met techniek, bèta en IT. De meiden doken voor het eerst in de wereld van vliegtuigen en zagen van dichtbij wat er schuilt achter slimme innovaties, techniek en onderhoud door experts. Ook bij KLM E&M is het gros van de technische collega’s man, namelijk 91%. KLM wil laten zien dat luchtvaarttechniek niet alleen voor ‘de jongens’ is en hoopt meiden te inspireren om in de techniek aan de slag te gaan. 

De meiden kregen een rondleiding door de hangar en de motorenshop, deden mee aan een quiz en gingen zelf aan de slag met een 3D geprinte vliegtuigmotor om deze zelf in elkaar te zetten. Danique (11) vond het naar eigen zeggen ‘super leuk’. ‘’ We hebben hele leuke activiteiten gedaan zoals rondleiding door de hangaar en de motorenshop. Ik heb geleerd over hoeveel een motor weegt en andere nog dingen. Het leukste vond ik de workshop 3d geprinte motor in elkaar zetten'', aldus Danique. Ook Ashley (11) was onder de indruk: ‘’Het leukste vond ik de rondleiding in hangar 14 omdat daar alles heel groot en hoog is, echt vet! Ik heb geleerd dat het veel werk is om een vliegtuig de lucht in te sturen. Als ik geen profvoetballer word, wil ik wel werken bij KLM.’’

Stefanie Boers is zelf werkzaam bij KLM E&M en vanuit KLM betrokken Girls’Day. ‘’Door meiden op een jonge leeftijd te laten zien hoe gaaf techniek kan zijn, ben ik ervan overtuigd dat veel meer vrouwen hier op latere leeftijd voor kiezen. Zelf ben ik daar het levende bewijs van. Al op vroege leeftijd leerde ik van mijn vader hoe ik zelf mijn fietsband kon plakken en zelf kastjes in elkaar kon zetten. Dat heeft mij onder andere gedreven tot het doen van een technische studie, waarna ik op deze plek bij KLM ben beland, waar ik nog steeds dagelijks onder de indruk ben door al het moois wat techniek te bieden heeft.’’

KLM, Transavia en Bouwcombinatie Visser & Smit Bouw | Croonwolter&dros hebben een belangrijke stap gezet in de bouw van het KLM E&M Tech Center en de Transavia Greenbase in Hangar 10. Op 7 april is door alle partners symbolisch het startschot gegeven voor de bouw van de nieuwe werkplaats van Transavia. De bouw van het KLM-gedeelte volgt later dit jaar. Nog niet eerder vond vliegtuigonderhoud van KLM en Transavia onder één dak plaats. 

Eerste gebouw zonder gas op Schiphol-Oost
Hangar 10, gebouwd in de jaren '60, is ongeveer 14.500m2 groot en voldeed niet meer aan de huidige eisen. De vernieuwde hangar krijgt een open indeling met veel daglicht, en wordt gebruikt voor het onderhoud van Transavia vliegtuigen en het Engineering & Maintenance Tech Center van KLM. Naast de vernieuwing van de hangar, worden ook twee nieuwe kantoorgebouwen voor Transavia en KLM gebouwd. Hiermee wordt het totale vloeroppervlak ca. 27.000m2. 

Dit wordt de eerste gasvrije hangar van de KLM Groep op Schiphol Oost. De upgrade van Hangar 10 is onderdeel van de High Impact Projecten van KLM Real Estate & Facility Contracting. Deze herontwikkeling krijgt een BREEAM certificering, wat een internationale standaard is voor het classificeren van gebouwen op duurzaamheid en energie-efficiëntie. 

KLM en Transavia onder één dak
De hangar biedt zowel voor KLM, als Transavia ruimte om onderhoud aan vliegtuigen te plegen. Nog niet eerder opereerden Transavia en KLM letterlijk onder één dak. Eerder dit jaar startte KLM met de bouw van een nieuw trainingscentrum, The Link, die ruimte biedt voor vijf vliegsimulatoren, die door beide bedrijven gebruikt zullen worden om piloten te trainen.

KLM, Transavia en Bouwcombinatie Visser & Smit Bouw | Croonwolter&dros hebben een belangrijke stap gezet in de bouw van het KLM E&M Tech Center en de Transavia Greenbase in Hangar 10. Op 7 april is door alle partners symbolisch het startschot gegeven voor de bouw van de nieuwe werkplaats van Transavia. De bouw van het KLM-gedeelte volgt later dit jaar. Nog niet eerder vond vliegtuigonderhoud van KLM en Transavia onder één dak plaats. 

Eerste gebouw zonder gas op Schiphol-Oost
Hangar 10, gebouwd in de jaren '60, is ongeveer 14.500m2 groot en voldeed niet meer aan de huidige eisen. De vernieuwde hangar krijgt een open indeling met veel daglicht, en wordt gebruikt voor het onderhoud van Transavia vliegtuigen en het Engineering & Maintenance Tech Center van KLM. Naast de vernieuwing van de hangar, worden ook twee nieuwe kantoorgebouwen voor Transavia en KLM gebouwd. Hiermee wordt het totale vloeroppervlak ca. 27.000m2. 

Dit wordt de eerste gasloze hangar van de KLM Groep op Schiphol Oost. De upgrade van Hangar 10 is onderdeel van de High Impact Projecten van KLM Real Estate & Facility Contracting. Deze herontwikkeling krijgt een BREEAM certificering, wat een internationale standaard is voor het classificeren van gebouwen op duurzaamheid en energie-efficiëntie. 

KLM en Transavia onder één dak
De hangar biedt zowel voor KLM, als Transavia ruimte om onderhoud aan vliegtuigen te plegen. Nog niet eerder opereerden Transavia en KLM letterlijk onder één dak. Eerder dit jaar startte KLM met de bouw van een nieuw trainingscentrum, The Link, die ruimte biedt voor vijf vliegsimulatoren, die door beide bedrijven gebruikt zullen worden om piloten te trainen.

Afgelopen zomer kreeg KLM haar eerste Airbus A321neo. Voordat je als passagier in zo'n vliegtuig kunt stappen, moet er behoorlijk wat gebeuren. In deze aflevering van Intern On A Mission laat stagiaire Dewy-Lynn zien wat hier allemaal bij komt kijken.

Vierdekwartaal- en jaarcijfers
De omzet in het vierde kwartaal bedroeg €3,1 miljard ten opzichte van €3,0 miljard in 2023 en de operationele marge steeg naar 1,6%. De kosten, behalve die voor brandstof, bleven hoog. De jaaromzet van de KLM Groep bedroeg €12,7 miljard, een toename van 5% vergeleken met 2023. Gedurende het hele jaar stegen de kosten echter hard, wat resulteerde in een operationeel resultaat van €416 miljoen ten opzichte van €650 miljoen in 2023.

Cargo behaalde goede resultaten in 2024, met een sterke tweede helft van het jaar, en opende een nieuwe full freighter-route naar Hong Kong. Engineering & Maintenance ondervond in 2024 last van wereldwijde problemen in de toeleveringsketen waardoor het resultaat achterbleef. Transavia noteerde een hogere omzet in vergelijking met vorig jaar, ondanks capaciteitsbeperkingen. 

Operationele en financiële maatregelen
De kostenbesparingen die in 2024 zijn ingezet, worden in 2025 voortgezet. Dankzij de tijdelijke afspraak met de VNV kan KLM komende zomer alle geplande vluchten uitvoeren. Om de verdiencapaciteit van de vloot te vergroten krijgen de nieuwste Embraers vier extra stoelen en wordt de cabine-indeling van de Boeing 777-200 aangepast. Daarnaast zijn de eerste stappen gezet met een nieuwe cateringpropositie op Europese vluchten, waarbij passagiers tegen betaling meer keuze krijgen. Als onderdeel van de maatregelen heeft KLM onlangs aangekondigd 250 kantoorbanen te schrappen, een stap die in het hele bedrijf wordt doorgevoerd om de productiviteit met minstens 5% te verhogen en de winstgevendheid te verbeteren.

Stijgende vraag
Ruim driekwart van de Nederlanders staat positief tegenover de luchtvaart en de vraag naar vliegen blijft stijgen. Dat zien KLM en Transavia terug in de aantallen: in 2024 bracht KLM 33 miljoen passagiers naar hun bestemming en Transavia zo’n 9,5 miljoen. KLM vervoerde daarnaast 434.000 ton vracht, kondigde zeven nieuwe bestemmingen aan en ontving negen nieuwe – schonere en stillere - vliegtuigen.
 

Vandaag heeft de Europese Commissie haar besluit bekendgemaakt over de toekomst van Schiphol. De Europese Commissie plaatst hierin een aantal kanttekeningen bij het ingediende pakket om tot minder geluidshinder voor omwonenden van Schiphol te komen. Hieruit blijkt dat krimp geen doel op zich mag zijn. Het gaat om het bereiken van het geluidsdoel van het kabinet, waar KLM achterstaat. In het programma Schoner, stiller, zuiniger neemt KLM maatregelen om dit doel te bereiken. Het besluit geeft aan dat deze beter meegewogen moeten worden.  

De Europese Commissie zegt in haar aanbevelingen dat de nieuwe vloot waar KLM miljarden in investeert, bijdraagt aan het behalen van het geluidsdoel en dus meegeteld moet worden. Daarmee is krimp niet nodig. Verder stelt de Commissie dat de impact van operationele maatregelen en van general aviation niet goed in overweging is genomen.  

We gaan ervanuit dat het ministerie van I&W het besluit van de Europese Commissie ter harte neemt en de aanbevelingen opvolgt voordat er capaciteitsbeperkingen worden ingevoerd. Zo behoudt de sector toekomstperspectief, terwijl we in balans met de omgeving Nederland blijven verbinden met de rest van de wereld. 

Door het uitgebreide netwerk van vliegbestemmingen is Nederland een van de best verbonden landen ter wereld. Dat is hard nodig, omdat onze economie draait om internationale handel. Nationale maatregelen hebben direct impact op de positie van KLM en Nederland, zeker nu de omliggende landen in Europa praten over uitbreiding van hun luchthavens. Wat je nu afbreekt, krijg je niet meer terug. 

Om de locatie van hun AirTag of Find My-netwerkaccessoire met de luchtvaartmaatschappij te delen, kunnen klanten een Share Item Location-link genereren in de Find My-app op hun iPhone, iPad of Mac. KLM heeft het voor haar klanten mogelijk gemaakt om deze link eenvoudig toe te voegen aan het bestaande onlineproces voor het melden van verloren bagage. Voor de privacy en veiligheid van klanten wordt het delen van locaties automatisch beëindigd zodra een klant herenigd is met zijn of haar tas, kan het delen op elk moment door de klant worden stopgezet en verloopt de link automatisch na zeven dagen.

Share Item Location is gebouwd op het Apple Find My-netwerk, een crowdsourced netwerk van meer dan een miljard Apple-apparaten die gebruikmaken van draadloze Bluetooth-technologie om vermiste apparaten of items in de buurt te detecteren en hun geschatte locatie door te geven aan de eigenaar. Het hele proces is end-to-end gecodeerd en anoniem, dus niemand anders, zelfs Apple of Find My Network-accessoirefabrikanten niet, kan de locatie of informatie van een item bekijken.

Om de nieuwe Share Item Location-functie te kunnen gebruiken, moeten Apple-apparaten zijn voorzien van iOS 18.2, iPadOS 18.2 of macOS 15.2 of hoger.

De nieuwe trainingsfaciliteit met de naam The Link komt naast de gebouwen 203 en 204 op Schiphol-Oost te liggen. Het complex van vier verdiepingen met een totale vloeroppervlakte van 4.442 m2 biedt onder meer ruimte aan vijf state-of-the-art vliegsimulatoren, die door vliegers van KLM en Transavia gebruikt zullen worden. De uitbreiding van het Crew Training Centre is een essentiële stap voor KLM in het licht van de geplande vlootuitbreiding en de groei van het aantal vliegers in de komende jaren. De beslissing om The Link te bouwen is een investering in de toekomst van KLM en zorgvuldig afgewogen met andere investerings- en besparingsbeslissingen van KLM.

Vanwege de aanhoudende vraag naar vliegreizen en het continue belang van de goede verbondenheid van Nederland met buitenlandse bestemmingen verwacht KLM dat haar pilotenkorps de komende jaren groeit van ruim 3.000 vliegers nu naar circa 4.000. Om aan de toenemende vraag naar trainingen te voldoen, is een aanzienlijke uitbreiding van KLM's trainingscapaciteit noodzakelijk, inclusief het aantal vliegtuigsimulatoren.

De naam The Link verwijst naar de Link Trainer, de eerste vliegsimulator die bijna een eeuw geleden in gebruik werd genomen. Op de begane grond komen in een ruimte van 1.100 m2 met een verdikte funderingsvloer vijf vliegsimulatoren te staan. Hierin kunnen (vracht)vliegers van KLM en vliegers van Transavia optimaal getraind worden in de nieuwste vliegtuigtypen, de Airbus A321neo en Airbus A350. Op de overige verdiepingen zijn onder meer instructie- en techniekruimten en een hoogspanningsruimte, die uiteindelijk het gehele Crew Training Centre van stroom zal voorzien.

KLM heeft multitechnisch dienstverlener SPIE uitgekozen als hoofdaannemer voor de bouw. KLM Real Estate & Facility Contracting begeleidt de bouw in samenwerking met Flight Operations. Voor de fundering wordt gebruikgemaakt van zogenaamde DPA-palen, waarvan het plaatsen aanzienlijk minder grondtrillingen oplevert voor de bestaande simulatoren en het Operations Control Centre in de naastgelegen gebouwen. Het nieuwe gebouw is ontworpen volgens de geldende richtlijnen voor een duurzaam en energie-efficiënt utiliteitsgebouw, en voldoet daarmee aan de eisen voor een Bijna Energie Neutraal Gebouw (BENG). Het pand is vrij van gas, maakt gebruik van warmtepompen voor de warmteopwekking en heeft op het dak geplaatste zonnepanelen voor een deel van de stroomvoorziening. Ook is het deels voorzien van een sedumdak voor betere isolatie en het langer vasthouden van water.

Fotocredits: Ruud Rozevink.

Het intercontinentale netwerk van KLM wordt deze zomer uitgebreid met San Diego (Verenigde Staten), Georgetown (Guyana) en Hyderabad (India). Ook gaat KLM door met vliegen op Portland (Verenigde Staten), nadat deze bestemming was toegevoegd in het winterseizoen van 2024. KLM verwelkomt gedurende de zomer drie nieuwe Boeing 787-10 toestellen voor intercontinentale routes.

KLM vliegt deze zomerdienstregeling vaker op een aantal intercontinentale bestemmingen. Zo biedt KLM de gecombineerde vlucht naar Kilimanjaro en Dar es Salaam (Tanzania) dagelijks aan vanaf juni, ten opzichte van vijf keer per week in de zomer van 2024. Dit betekent bijna 30% meer stoelen dan de zomerdienstregeling van 2024. KLM vliegt deze zomer niet meer naar Zanzibar (Tanzania). Ook biedt KLM vanaf april Osaka (Japan) tot vijf keer per week aan. Las Vegas (Verenigde Staten) is deze zomer dagelijks te bereiken met KLM, een verhoging ten opzichte van de vijf vluchten per week in 2024. Daarnaast biedt KLM ook naar Rio de Janeiro een dagelijkse vlucht aan, net zoals in de winter. Tot slot is Edmonton (Canada) vijf keer per week te bereiken, met in de piekperiode zes wekelijkse vluchten. In totaal biedt KLM ongeveer 10% meer vluchten aan naar Noord-Amerika ten opzichte van de zomer in 2024. 

In Europa biedt KLM deze zomer drie nieuwe bestemmingen aan: Ljubljana, Exeter en Biarritz. Ook concentreert KLM deze zomer de vluchten naar Milaan op het vliegveld Linate, dat gunstiger ligt ten opzichte van het stadscentrum. Hiermee komen vluchten naar vliegveld Malpensa te vervallen. Daarnaast zet KLM haar nieuwe Airbus A321neo steeds vaker in, gedurende het zomerseizoen verdubbelt het aantal van vijf naar tien toestellen.

KLM voert deze zomer het aantal frequenties op in Europa. Zo vliegt KLM twee keer per dag naar Belfast (Verenigd Koninkrijk), vier keer per dag naar Porto (Portugal), is er een extra dagelijkse vlucht naar Barcelona (Spanje) en in het voor- en najaar vliegt KLM twee keer per dag naar Split (Kroatië). Daarnaast zijn er extra vluchten naar Krakau en is er een extra dagelijkse vlucht naar Poznan. Door deze frequentieverhogingen biedt KLM naar Portugal en Kroatië bijna 25% meer stoelen aan ten opzichte van de zomerdienstregeling in 2024.

KLM maakt bekend dat het een onderzoek is gestart naar mogelijk grensoverschrijdend gedrag door medewerkers. Aanleiding is een melding over het digitaal delen van grensoverschrijdende berichten over collega’s. De security-afdeling van KLM is gestart met een onderzoek, waarbij ook een onafhankelijk onderzoeksbureau is ingeschakeld.

KLM staat voor een veilige en prettige werkomgeving en tolereert geen grensoverschrijdende gedragingen. Als uit het onderzoek blijkt dat hier sprake van is, dan zullen gepaste maatregelen worden genomen.  

Onze eerste zorg gaat nu uit naar collega's die te maken hebben, of hebben gehad, met dit of ander grensoverschrijdend gedrag. Zij kunnen zich melden bij een team van KLM-vertrouwenspersonen, zowel om melding te maken als om hulp te krijgen als dat nodig is. Meldingen worden zorgvuldig en vertrouwelijk behandeld. 

Eerder maakte KLM bekend dat het de bouw van een nieuw hoofdkantoor en de investeringen voor twee gebouwen bij Engineering & Maintenance uitstelt. Verder zijn er maatregelen in het hele bedrijf om de productiviteit met minimaal 5% te vergroten en de winstgevendheid te verbeteren. Investeringen worden heroverwogen en uitgesteld, en er loopt een verkenning om activiteiten die niet direct bijdragen aan de uitvoering van vluchten af te stoten of stop te zetten. Ook hebben KLM en de Vereniging van Nederlandse Verkeersvliegers (VNV) een principeakkoord bereikt over tijdelijke maatregelen om de inzetbaarheid van vliegers te vergroten, zodat KLM de dienstregeling op Europese en intercontinentale bestemmingen voor de komende zomer en winter kan uitvoeren.