Democratie: Een aardige illusie
Als ik het vergelijk met de situatie in Amstelveen is het niet zo gek dat de oud-ambtenaar Schoof uitgeroepen werd tot premier. Een antigeluid: Hij is geen politicus. Maar hij volgens mij wel op de plek waar hij toch al macht had. Zoals vrijwel alle ambtenaren.
OK, geen partij. Dat is alleen maar een voordeel, want in deze stad is dat anders.
Beslissing
Ambtenaren maken de dienst uit en om dat te benadrukken werd een raadslid van GroenLinks plotseling als ambtelijke ‘raadsadviseur’ benoemd. Dan blijf ik toch in de buurt, was haar uitleg. Het lijkt mij vreemd dat raadslid Ilika Polderman haar politieke inzichten van de ene op de andere dag van zich afschudt. Trouwens, binnen het ambtenarenapparaat komt zij een partijgenote tegen, die als griffier voor de gemeenteraad werkt en die ervoor heeft gezorgd dat het vergadercircuit van die raad drastisch is veranderd, zodat nu van een debat geen sprake meer is en twee of meer bijeenkomsten gelijktijdig plaats vinden, vaak op andere locaties. Gevolg: Communicatie met inwoners wordt tot het minimum beperkt. De lokale politici die ik erover sprak, zijn er allemaal tegen, maar ambtenaren beslissen nu eenmaal.
Democratie?
Maar toch volgen lokale politici de ambtelijke bevelen op. Anders zou het democratie worden, een kennelijk schrikbeeld van de ambtenarij. Dat is tot op zekere hoogte begrijpelijk en daarom blijft het een illusie dat het volk (demos of pupulus) ook maar iets te zeggen zou hebben. Kijk, als een ambtenaar elke vier jaar, de duur van een raadsperiode, het beleid moet veranderen, komt dat niet ten goede aan de continuïteit. En een wethouder is bijkans weg als hij net begint te begrijpen hoe de ambtelijke hazen lopen. Wat dat betreft had Herbert Raat voor dat hij a) dat al wist van zijn vorige baan (gemeenteambtenaar in Amsterdam) en b) zorgt voor enige continuïteit door nu al ruim tien jaar op zijn wethouderspost te blijven. Maar dáár zijn ook weer sommigen het niet mee eens. Persoonlijk blijf ik geloven dat democratie een aardige theorie is, maar ook niet meer.
Niet gekozen
Terwijl politici in verkiezingstijd het vuur uit hun sloffen lopen om toch maar gekozen te worden, leveren ambtenaren die inspanning niet. Nou ja, de gemeentesecretaris wordt benoemd door de gemeenteraad, maar draagt verder geen enkele politieke verantwoordelijkheid. Hij blijft ook als andere collegeleden het veld ruimen, zoiets als de ‘raadsadviseur’. Dat zou men het voordeel van de ambtelijke status kunnen noemen.