Paus Franciscus is vanochtend op 88-jarige leeftijd overleden. Dat heeft kardinaal Kevin Farrell, de camerlengo van de Rooms-Katholieke Kerk, bekendgemaakt. “Vanmorgen om 07.35 uur keerde de bisschop van Rome, Franciscus, terug naar het huis van de Vader”, aldus Farrell. “Zijn hele leven was gewijd aan de dienst aan de Heer en zijn Kerk.”
Volgens de traditie werd zijn overlijden bevestigd door het driemaal in het Latijn uitgesproken: “Vere Papa mortuus est”, waarna ook zijn lijfarts de dood officieel vaststelde.
De dood van paus Franciscus markeert het begin van een periode van rouw die negen dagen zal duren. In deze tijd nemen de gelovigen afscheid van een man die zichzelf liever zag als een eenvoudige dienaar dan als een wereldlijk leider. Franciscus wordt eerst opgebaard in een privékapel voor zijn naasten. Daarna volgt een processie naar de Sint-Pietersbasiliek, waar honderdduizenden pelgrims worden verwacht. Zoals hij vorig jaar bepaalde, zal zijn lichaam niet op een ceremoniële baar rusten, maar in een sobere kist – een bewuste keuze van Franciscus zelf, die rituelen uit het verleden vaak te pompeus vond.
Een kwetsbare leider tot het einde
De gezondheid van de paus ging al langere tijd achteruit. Gisteren verscheen hij nog op het balkon van de Sint-Pietersbasiliek voor de traditionele paaszegen urbi et orbi. In een rolstoel, zichtbaar verzwakt, wenste hij de menigte een zalig Pasen. Hoewel hij de paasboodschap niet zelf uitsprak, nam hij wel de zegen voor zijn rekening.
Franciscus, geboren als Jorge Mario Bergoglio in Argentinië, was de eerste paus uit Latijns-Amerika en de eerste jezuïet op de zetel van Petrus. Zijn pontificaat stond in het teken van eenvoud, compassie en een niet-aflatende inzet voor de armen en gemarginaliseerden.
Wereldwijd verdriet om een paus van het volk
Over de hele wereld wordt met verdriet en bewondering gereageerd op het overlijden. In Rome luidden de klokken en verzamelden zich gelovigen op het Sint-Pietersplein. In Parijs klonk 88 keer de klok van de Notre-Dame als eerbetoon.
Kardinaal Eijk roemt zijn sociale betrokkenheid: “Hij had een groot hart voor de zwakkeren. Dat bleek uit zijn woorden én daden.” Ook koning Willem-Alexander en koningin Máxima zijn “diep getroffen”. “Sober en eenvoudig levend koos hij steeds de kant van de kwetsbaren en behoeftigen,” schrijven zij in een verklaring.
Premier Schoof noemt hem “in alles mens onder de mensen” en prijst zijn vermogen om “de noden van deze tijd te benoemen”. Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, spreekt over een paus die “miljoenen mensen inspireerde, ver buiten de katholieke kerk”.
Nalatenschap van eenvoud en menselijkheid
Paus Franciscus zal herinnerd worden als een geestelijk leider die bruggen probeerde te slaan tussen mensen, ongeacht afkomst of geloof. Hij wees op de waarde van nederigheid, koos voor dienstbaarheid boven pracht, en plaatste de menselijke waardigheid centraal in zijn boodschap.
Zijn overlijden is een verlies voor de wereldwijde katholieke gemeenschap, maar zijn woorden en daden blijven voortleven – als stille, maar krachtige getuigen van zijn geloof en overtuiging.
Foto Pixabay