Angst en schuldgevoel overheersen bij Noord-Hollandse Iraniërs na aanvallen op vaderland
Terwijl de spanningen tussen Iran en Israël oplopen, maken Iraniërs in Noord-Holland zich grote zorgen over hun vaderland en familie en vrienden die daar zijn. Cartoonist Sanaz Bagheri uit Amstelveen tekent haar frustratie van zich af. Beverwijker Siamak Azadi is niet activistisch, maar wel kritisch. Ook op de oppositie. "Sommige Iraniërs zijn blij als er bommen vallen op de Iraanse infrastructuur. Dat begrijp ik niet."
Sanaz Bagheri (37) strijdt vanuit haar woning in Amstelveen al jaren tegen het regime dat de Iraanse bevolking volgens haar al decennialang in z'n greep houdt.
Dat doet de cartooniste met pen en pixels, en dat blijft niet onopgemerkt: anderhalf jaar geleden werd één van haar cartoons gepubliceerd in het Franse satirische tijdschrift Charlie Hebdo.
De spotprent in Charlie Hebdo toont ayatollah Khamenei (Irans geestelijk leider) die dreigt te verdrinken in een bloedbad en wanhopig een strop probeert te grijpen. En ook op haar nieuwste werk staat de geestelijke, maar nu tussen gebombardeerde en ingestorte gebouwen in hoofdstad Teheran.
Lees verder onder Sanaz' cartoon
"De levens van de mensen betekenen niets voor hem", zegt ze over leider Khamenei. "Liever een verwoest Iran dan hun ideologie opgeven."
Dat Israël Iran nu bombardeert, zorgt voor een tweeledig gevoel. "We zijn ergens opgelucht als we horen dat commandanten van de Revolutionaire Garde worden uitgeschakeld", zegt ze, "maar tegelijk zijn we ontzettend bang voor de levens van gewone mensen. Mensen moeten hun huizen verlaten, leven in angst en onder extreme stress."
Met haar werk hoopt ze inwoners van vooral westerse landen ervan te doordringen 'hoe de meerderheid van Iraniërs denkt'. "Dit is de oorlog van de Islamitische Republiek, niet van het volk, maar het zijn wél de mensen die ervoor boeten. Ik wil duidelijk maken dat de bron van hun ellende de Islamitische Republiek is."
Contact met familie
Sanaz' familie woont in Isfahan, de derde grootste stad van Iran, die inmiddels ook is aangevallen. Ze houdt contact via Whatsapp, al is dat door het instabiele en trage internet in Iran niet makkelijk.
"Het internet is zo traag dat zelfs spraakberichten niet kunnen worden ontvangen. Dat maakt het nog stressvoller. En tegelijkertijd voel ik me schuldig dat ik daar niet ben", vertelt ze.
Wat haar volgende spotprent wordt? “Ik hoop één over de val van de Islamitische Republiek. Dát is wat ik wil tekenen.”
Ook Siamak Azadi (55) uit Beverwijk is flink van slag door de ontwikkelingen in zijn vaderland. "Ik heb nachten niet geslapen", vertelt hij over de impact die de oorlog op hem persoonlijk heeft. De beelden die hij uit Iran ontvangt, stemmen hem hoopvol. "Geweldig om te zien dat mensen elkaar helpen, elkaar onderdak bieden en spullen geven."
Geweld niet onverwacht
De gewelddadigheden tussen Israël en Iran komen voor hem niet onverwacht. "Je voelde dat er iets stond te gebeuren." In zekere zin is het een kopie van eerdere crises in het Midden-Oosten, vertelt hij. "We zagen dit moment al aankomen – net als in Syrië, Irak, Libië en Afghanistan."
Azadi woont al 35 jaar in Nederland en runt een voetbalschool en revalidatiekliniek voor voetballers. Zijn mening over zijn vaderland en het regime zijn voor een belangrijk deel gevormd door ervaringen van zijn familie. "Mijn vader werkte voor de sjah en stond op de executielijst toen het regime aan de macht kwam jaren gelden. Dat verandert je blik voorgoed."
Azadi kijkt bewust naar uiteenlopende bronnen – van CNN tot Israëlische en anti-Iraanse zenders. "Je moet alles zien om een eerlijk oordeel te kunnen vormen. Ik wil begrijpen wat er werkelijk speelt."
Hij is daardoor niet alleen kritisch op het regime, ook de houding van een deel van de oppositie verbaast hem. Vooral het gejuich van sommige landgenoten als Israël Iran bombardeert. "Dat is geen strijd voor vrijheid, dat is vernietiging van je eigen land."
Volgens Azadi wordt er ook door Iraniërs in ballingschap veel misinformatie verspreid: "De meeste oppositie spreekt niet op basis van feiten of diverse bronnen. Ze herhalen wat enkele buitenlandse omroepen zeggen. Je kunt je afvragen: als ik jouw zender financier, wat verwacht ik dan van jou?"
Zijn wens voor de toekomst is duidelijk: "De grootmachten moeten met elkaar in gesprek. Je kunt geen oplossingen opleggen aan een cultuur die je niet begrijpt. Verzoening is altijd beter dan geweld."
Met ieder hun eigen stem, pen en verhaal maken Sanaz en Azadi duidelijk: de oorlog mag dan ver weg lijken, maar voor hen en duizenden andere Iraniërs in Nederland voelt het dichtbij. En wat als het Iraanse regime binnenkort valt? Volgens Azadi is Iran daarmee nog niet gered. "Want er is geen enkel persoon in ballingschap om het land te leiden."