❌

Lees weergave

Studie: stop met nachtvluchten, β€˜stillere’ vliegtuigen geen excuus om meer te vliegen

(leestijd circa 6 minuten)

Vorige week presenteerde onderzoeker Stijn Everaert in Haarlemmermeer een rapport over de aantoonbaar negatieve gezondheidseffecten van het vliegverkeer rond Brussel Airport. Schiphol is twee keer zo groot.

Het rapport werd opgesteld door de Hoge Gezondheidsraad (HGR) en richt zich op de gevolgen van vliegtuiglawaai en de uitstoot van giftige stoffen voor omwonenden. Het document dateert van april vorig jaar gepubliceerd, maar kreeg in ons land nog te weinig aandacht. De presentatie vond plaats op verzoek van de Maatschappelijke Raad Schiphol.

De HGR stelt problemen aan de kaak op het gebied van onder meer slaapverstoring, hinder, cardiovasculaire aandoeningen en cognitieve problemen bij kinderen. Het onderzoek is deels gebaseerd op internationale studies van Norah (Duitsland) en het RIVM.

De conclusie uit het rapport is duidelijk: de huidige situatie is onhoudbaar en vereist onmiddelijk ingrijpen, waarbij de bescherming van de volksgezondheid voorrang moet krijgen boven de commerciële belangen van de vliegindustrie.

Enorme impact op gezondheid
De Gezondheidsraad stelt dat het buitensporig vliegtuiglawaai schadelijk is voor zowel de gezondheid als het welzijn. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) adviseert dringend om geluidsniveaus onder de 45 dB(A) Lden en 40 dB(A) Lnight te houden omdat overschrijding van deze waarden nadelige gezondheidseffecten veroorzaken. Rond Brussel Airport woonden in 2019 maar liefst 163.000 mensen binnen de geluidscontour van 45 dB(A) Lnight. Dat is 5 decibel hoger dan de WHO-norm. Eenzelfde aantal burgers ervaart meer dan tien keer per nacht een geluidsniveau hoger dan 60 dB(A). Het zijn cijfers die een enorme impact blijken te hebben op een dichtbevolkt gebied.

De meest directe klacht is ernstige hinder, in het rapport aangeduid met ‘high annoyance’. De Gezondheidsraad beschouwt dit als een vroege waarschuwing voor verdere gezondheidsproblemen, waaronder mentale zoals depressie en angst en verhoogde fysiologische stress. Dat is weer een risicofactor voor hypertensie. Het rapport geeft aan dat zo’n 18 procent van de bevolking ernstige hinder rapporteert bij 50 dB(A) Lden, stijgend tot 36 procent bij 60 dB(A) Lden.

Onderschatting van de impact
De vliegherrie veroorzaakt bij eenzelfde gemiddelde geluidsniveau een grotere hinder dan wegverkeer, waarschijnlijk vanwege de herhaalde aard van het geluid en de duidelijke pieken. Dat is de reden dat de huidige meetindicatoren (Lden en Lnight) de werkelijke impact onderschatten. De HGR stelt dat het aantal piekgeluiden en de frequentie van overschrijdingen van drempelwaarden veel relevanter zijn dan deze gemiddelde waarden.

Daarom mag een verlaging van de gemiddelde geluidsniveaus – volgens KLM en Transavia door middel van ‘stillere vliegtuigen’ – nooit als excuus gelden voor een groei van het aantal vluchten. Dat zou de slaapkwaliteit juist verder verslechteren in plaats van verbeteren, zo stelt de raad.

Een aangehaalde studie van Envisa uit 2023 schat de gezondheidseconomische schade van vliegherrie voor bewoners rond Brussel Airport op 578 miljoen euro per jaar.

Kwetsbare kinderen
De HGR noemt slaapverstoring het belangrijkste negatieve effect voor de gezondheid van nachtelijk vlieglawaai. Slaap is essentieel voor het geheugen en voor allerlei (immunologische) processen. De herstellende werking van slaap wordt bepaald door zowel de duur als de kwaliteit. Verstoringen, zelfs die kort genoeg zijn om niet te worden herinnerd, leiden tot ontwaken, opwinding en veranderingen in de slaapfasen. De langetermijngevolgen zijn zeer ernstig, variërend van obesitas en type 2 diabetes tot hart- en vaatziekten, neurologische aandoeningen, depressie en mogelijk zelfs borstkanker. Kinderen zijn bijzonder kwetsbaar, aangezien hun cognitieve en fysieke ontwikkeling meer slaap vereist en slaapgebrek langdurige schade veroorzaakt.

De WHO concludeerde dat 40 db(A) Lnight slaapverstoring veroorzaakt bij 11,3 procent van de onderzochte deelnemers, oplopend tot ruim 32 proent bij 60 dB(A) Lnight. Het Belgische rapport benadrukt dat de frequentie van overvluchten van het grootste belang is voor de slaapkwaliteit, veel meer dan de gemiddelde geluidsniveaus. De Envisa-studie schat de kosten van ernstige slaapverstoring door vliegtuigen op 1 miljard euro per jaar in de regio rond Brussel Airport. Het geluiddicht maken van slaapkamers wordt door de HGR als onrealistisch en onverantwoord beschouwd, onder meer vanwege de ventilatieproblemen en de toename van de binnenluchtvervuiling.

Naast hinder en slaapverstoring zijn er indirecte gezondheidseffecten waaronder cognitieve stoornissen, hypertensie en hart- en vaatziekten, geestelijke gezondheidsproblemen en depressie.

Gevaarlijke uitstoot
Tot zover de herrie. De verbranding van kerosine leidt ook tot de uitstoot van meerdere schadelijke stoffen, waaronder ultrafijnstof, vluchtige organische stoffen, polycyclische aromatische koolwaterstoffen en stikstofoxiden. Deze stoffen hebben een grote invloed op de menselijke gezondheid, vooral op hart- en vaatziekten en verschillende soorten kanker.

Ultrafijnstof verdient speciale aandacht. Deze nanodeeltjes (kleiner dan 20 nanometer) kunnen diep in de longen komen en worden zelfs via de bloedbaan naar andere organen en de foetus getransporteerd. Metingen rond het vliegveld in Brussel toonden aan dat de concentraties van het ultrafijnstof aanzienlijk waren verhoogd. De hoogste pieken werden gemeten aan het begin van de start- en landingsbanen.

De RIVM-studie – door de HRG geroemd vanwege de ‘baanbrekende multidisciplinaire aanpak’ – heeft bewijs gevonden voor gezondheidseffecten van ultrafijnstof afkomstig van vliegtuigen. Zo vonden de Nederlandse onderzoekers aanwijzingen voor acute en chronische effecten, waaronder een verhoogd risico op hartziekten, hartritmestoornissen, beroertes en hartaanvallen.

Ook vond het RIVM verband tussen de blootstelling aan ultrafijnstof en vroeggeboorte, laag geboortegewicht en geboorteafwijkingen. Kortdurende blootstelling wordt in verband gebracht met luchtwegklachten en extra gebruik van ademhalingsmedicijnen.

Kanker
Hoewel een oude Schiphol-studie geen duidelijk verband vond tussen kankergevallen en luchtvaartemissies blijkt uit nieuwere studies (zoals onder meer rond het vliegveld van Los Angeles) dat er wel degelijk een verband is tussen langdurige blootstelling aan ultrafijnstof en het ontstaan van kwaadaardige hersentumoren.

De Belgische gezondheidsraad merkt op dat er een belangrijke kanttekening moet worden gemaakt omdat er rond Brussels Airport sprake is van een hogere bevolkingsdichtheid dan rond Schiphol. Daarentegen is Schiphol grofweg twee keer zo groot. Dit bemoeilijkt de vergelijking tussen de twee luchthavens. Een punt van kritiek van de HGR is dat in de meeste studies geen rekening is gehouden met bijvoorbeeld de toename van wegverkeer als gevolg van een luchthaven, waardoor de vervuiling veel ernstiger is dan uit die studies blijkt.

Een belangrijke conclusie van de HGR is dat het belangrijk is om de uitstoot van verontreinigende stoffen niet te concentreren in de vroege ochtend en de late avond (‘de randen van de nacht’) omdat de lucht dan het meest stabiel is en de emissies het langst blijven hangen.

Volledig verbod nachtvluchten
De Belgen presenteren in het rapport een reeks beleidsaanbevelingen die – indien volledig geïmplementeerd – de gezondheidsschade aanzienlijk kunnen verminderen. De meest dwingende daarvan is een volledig verbod op nachtvluchten tussen 23 uur ‘s avonds en 7 uur ‘s ochtends. Dit zou omwonenden minstens 7 tot 8 uur ongestoorde slaap garanderen. Er moet ook meer aandacht komen voor het vermijden van hoge concentraties vluchten in de randen van de nacht.

De raad adviseert voorts dat verdere verstedelijking rond het vliegveld moet stoppen. Vliegroutes dienen zo te worden ingericht dat de hinder door piekgeluiden van meer dan 60 dB(A) zo laag mogelijk blijft en dat uitbreiding van de luchthaven “onacceptabel” is gezien de al zo hoge belasting van omwonenden. Ook moet worden voorkomen dat schoolkinderen worden blootgesteld aan piekgeluiden van meer dan 60 dB(A).

Een belangrijk advies aan de Belgische regering is om over te stappen op nieuwe geluidsindicatoren. De introductie van geïntegreerde indicatoren die ook de frequentie en de mate van overschrijding als belangrijkste maatstaf nemen, moet voorkomen dat alleen rekening wordt gehouden met een jaargemiddelde akoestische niveaus.

De raad meent verder dat de drempelwaarden moeten worden aangepast aan de WHO-adviezen van 45 dB(A) overdag en 40 dB(A) ‘s nachts. En er moeten maatregelen komen om de blootstelling aan ultrafijnstof en andere gevaarlijke stoffen te verminderen. De emissies dienen permanent gemeten te worden en er mag zeker geen verdere toename plaatsvinden.

Genoeg onderzoek
De raad roept op tot meer wetenschappelijk onderzoek, bijvoorbeeld naar het verband tussen emissies en het ontstaan van kanker en naar de maatschappelijke kosten van de uitstoot. Maar zij benadrukt met klem dat de implementatie van maatregelen niet mag worden uitgesteld in afwachting van die nieuwe studies. “Het reeds bestaande bewijs van nadelige gezondheidseffecten is overduidelijk.”

De meest kritische bevinding van het rapport is de confrontatie tussen de gezondheidsimpact en de groeiwensen van het vliegveld. De raad stelt onomwonden dat “de tolerabele capaciteit van de sterk verstedelijkte omgeving rond Brussels Airport is reeds overschreden voor luchtverontreinigende stoffen en (nachtelijk) lawaai”.

Dit betekent dat de ambitie van Brussels Airport om het passagiersverkeer tegen 2032 te verhogen en het vrachtverkeer te verdubbelen, onverenigbaar is met de volksgezondheid. “De belangrijkste vermindering van de gezondheidseffecten van luchtverkeer moet komen van een algehele vermindering van het vliegverkeer.”

Neem wetenschap serieus
De HGR doet daarom een oproep aan de samenleving om na te denken over de afhankelijkheid van snelle leveringsprocessen en de waarde die men hecht aan frequent vliegen voor zaken of vrije tijd. Het vergroenen van het vervoer door de lucht zal afhangen van het collectieve vermogen om het aantal vluchten terug te brengen, aldus het rapport.

Het onderzoek is een onmiskenbaar signaal dat de gezondheid van tienduizenden omwonenden in de Brusselse regio (en daarmee ook in de regio rond Schiphol) ernstig in het gedrang komt door de luchthaven en zijn activiteiten. Het wordt tijd dat beleidsmakers en Kamerleden de wetenschappelijke bevindingen serieus nemen en beslissingen durven te nemen die de volksgezondheid bovenaa de agenda plaatsen, in plaats van de commerciële belangen van een groeiende doch marginale vliegindustrie.

Het is duidelijk: de tijd voor nog meer studies en nog meer onderzoeken is voorbij; nu is het moment voor concrete actie en bescherming van omwonenden.

In ons land is door advocaat Bénédicte Ficq namens zo’n duizend omwonenden aangifte gedaan tegen de vliegindustrie wegens het willens en wetens benadelen van hun gezondheid. Het Openbaar Ministerie onderzoekt nog of de aangifte zal leiden tot vervolging.

Bron

Kandidaat-voorzitter FAA blijkt neppiloot

Bryan Bedford, de kandidaat-voorzitter van de FAA van president Trump, heeft gelogen over zijn vliegbrevet. De beste man blijkt helemaal geen commercieel piloot te zijn. Bryan Bedford, de door Donald Trump voorgedragen kandidaat voor het voorzitterschap van de Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA, ligt onder vuur vanwege onjuiste informatie over zijn vliegbrevet. In meerdere officiële biografieën stond [...]

Het artikel Kandidaat-voorzitter FAA blijkt neppiloot is gepubliceerd op Up in the Sky.

Dassault Falcon, made in India

Dassault gaat in samenwerking met een Indiaas bedrijf de Falcon 2000 zakenjet produceren in India. Het is een nieuw succes voor premier Modi’s ‘Make in India’. Een dochteronderneming van het Indiase Reliance Infrastructure en het Franse Dassault Aviation gaan samenwerken voor de productie van Falcon 2000 zakenjets in India. Dat maakten beide bedrijven woensdag bekend [...]

Het artikel Dassault Falcon, made in India is gepubliceerd op Up in the Sky.

Schiphol in verval – hoe zijn we hier beland?

Iedere keer als ik op Schiphol aankom – of het nu voor werk is, een tv-opname, een vlucht naar Bangkok of gewoon een weekendje weg – denk ik hetzelfde: dit kán toch niet waar zijn? Kapotte liften, haperende loopbanden, wachtruimtes die ruiken alsof iemand zijn shoarmabroodje van drie dagen geleden is vergeten, en vieze toiletten die schreeuwen om een schoonmaakbeurt. Schiphol voelt steeds minder als een internationale luchthaven en steeds meer als een noodstation ergens halverwege een nachtmerrie.

Maatschappij schrapt routes om opmerkelijke reden

Hong Kong Airlines schort in juli en augustus verschillende routes naar Japan op om een bijzondere reden: een manga. De Chinese luchtvaartmaatschappij Hong Kong Airlines haalt tijdelijk de lijndiensten naar Kagoshima en Kumamoto (beide in het zuiden van Japan) uit de dienstregeling. Reden: een opvallende daling in de vraag naar vliegtickets, veroorzaakt door een voorspelling [...]

Het artikel Maatschappij schrapt routes om opmerkelijke reden is gepubliceerd op Up in the Sky.

Maeve Aerospace strikt nieuwe partner

Japan Airlines gaat samenwerken met het in Nederland gevestigde Maeve Aerospace aan de Maeve Jet, een hybride-elektrisch regionaal vliegtuig. Japan Airlines (JAL) heeft een overeenkomst gesloten met Maeve Aerospace. De luchtvaartmaatschappij zal ondersteuning bieden bij het ontwerp en de operationele aspecten, zodat Maeve de specificaties van het vliegtuig kan optimaliseren en het kan voldoen aan [...]

Het artikel Maeve Aerospace strikt nieuwe partner is gepubliceerd op Up in the Sky.

Airlines buitelen over elkaar heen in Parijs

De Parijs Air Show 2025 is slechts enkele dagen onderweg, maar nu al wemelt het er van de verschillende orders bij de vliegtuigbouwers. De één is nog groter dan de ander. Een van de meest opvallende deals betreft de Vietnamese budgetmaatschappij VietJet. De low cost-carrier sloot een deal met Airbus voor ten minste honderd Airbus [...]

Het artikel Airlines buitelen over elkaar heen in Parijs is gepubliceerd op Up in the Sky.

Eerste SyriΓ«-vluchten vanuit EU herstart

Voor het eerst sinds het uitbreken van de burgeroorlog verwelkomt Syrië weer een vlucht die vertrok vanuit de Europese Unie. Binnenkort volgen andere bestemmingen. Het feest begon op zondagavond 15 juni met de eerste lijnvlucht tussen Boekarest, Roemenië en Damascus, Syrië. De Roemeense maatschappij Dan Air verwelkomde 138 passagiers aan boord van haar Airbus A320, [...]

Het artikel Eerste Syrië-vluchten vanuit EU herstart is gepubliceerd op Up in the Sky.

KLM gaat bijdragen aan Nederlandse vliegtuigmotoren

KLM en Transavia gaan bijdragen aan Nederlandse motoren op waterstof. De maatschappijen delen hun kennis met Conscious Aerospace voor de ontwikkeling van hun omgebouwde Dash 8. Conscious Aerospace (CA), KLM en Transavia hebben gisteren een Memorandum of Understanding getekend. Hiermee zetten de drie partijen hun samenwerking voort om operationele en technische kennis uit te wisselen [...]

Het artikel KLM gaat bijdragen aan Nederlandse vliegtuigmotoren is gepubliceerd op Up in the Sky.

Na aanvallen op Iran gestrande IsraΓ«liΓ«rs opgehaald door El Al

De Israëlische luchtvaartmaatschappij El Al begint woensdag met de repatriëring van Israëlische staatsburgers die in het buitenland zijn gestrand. El Al zegt toestemming te hebben gekregen van de Israëlische regering om de vluchten uit te voeren. Het Israëlische luchtruim is sinds Israël begon met de aanvallen op Iran gesloten voor burgerluchtvaart.

Als het om groeimarkten voor de luchtvaart gaat, dan worden vaak India en C…

Als het om groeimarkten voor de luchtvaart gaat, dan worden vaak India en China genoemd. Maar vergeet Vietnam niet. Een memorandum of understanding voor 100 Airbus A321neo’s van Vietjet Air plus 50 opties op de tweede dag van de Paris Airshow maakte dat nog eens duidelijk. “En dit is nog maar het begin,” verduidelijkte de bestuursvoorzitter van de airline, Nguyen Thi Phuong Thao.

Passagiers van een KLM-vlucht van Schiphol naar Toronto hebben maandag vijf…

Passagiers van een KLM-vlucht van Schiphol naar Toronto hebben maandag vijf uur lang voor niets gevlogen, omdat tijdens de vlucht bleek dat de onderhoudstermijn van de Airbus A330 zou verstrijken. Daarom werd boven de Atlantische Oceaan besloten om terug te keren naar Schiphol. De inzittenden liepen als gevolg hiervan minstens een dag vertraging op. KLM benadrukt in een reactie dat de Airbus bij vertrek wel volledig luchtwaardig was.

Ommekeer KLM A330 blijkt bizarre reden te hebben

Passagiers aan boord van een KLM-vlucht naar Toronto maakten gisteren iets merkwaardigs mee. Na uren vliegen draaide de Airbus A330 boven de oceaan om. De reden? Groot onderhoud. Na een vertraging van krap twee uur vertrok vlucht KL691 gisteren van Schiphol richting Toronto in Canada. Halverwege de vlucht, midden boven de Atlantische Oceaan, besloot de [...]

Het artikel Ommekeer KLM A330 blijkt bizarre reden te hebben is gepubliceerd op Up in the Sky.

❌