Log in
Minister schuift per decreet geluidsregels Schiphol opzij voor verloederde wijk in Amstelveen
(leestijd circa 5 minuten)
Kronenburg, ooit een bloeiend kantorengebied in Amstelveen, dreigt nu het decor te worden van een onverantwoorde overheid. De gemeente Amstelveen en het Rijk willen honderden studenten dumpen in het hart van de herrie- en risicozone van Schiphol.
Dit blijkt uit het hoofdlijnenplan Kronenburg, dat daags voor het reces door de minister aan de Tweede Kamer werd gestuurd, mogelijk in de hoop dat het plan geen aandacht zou trekken.
Hoewel de ontwikkeling wordt gepresenteerd als een gedeeltelijke oplossing voor het huisvestingsprobleem van studenten, is het in feite een gecoördineerde aanval op de volksgezondheid en het welzijn van een grote groep jonge mensen, met behulp van vergezochte argumenten en een verbijsterende minachting voor toekomstige bewoners.
Het gebied Kronenburg ligt pal in de zones 4 en 5 van het Luchthavenindelingsbesluit (LIB). In zone 4 mocht voorheen vrijwel niet worden gebouwd in verband met de herrie van de Buitenveldertbaan. Maar in 2023 sloot de gemeente Amstelveen een dealtje met de ministers van Binnenlandse Zaken en Infrastructuur om er toch 438 woningen te mogen ontwikkelen. Hiervoor dient wel het LIB te worden aangepast, een besluit dat toch al niet overhoudt op het gebied van de bescherming van omwonenden.
Doekje voor het bloeden
Een aanpassing van het LIB maakt het onaanvaardbare mogelijk. Het is een juridische doekje voor het bloeden. In plaats van het probleem – de onmenselijke vliegherrie, ook ‘s nachts – aan te pakken, worden de regels opnieuw versoepeld en verbogen. Terwijl het LIB toch al volop ruimte biedt aan Schiphol.
Eerdere plannen voor studentenwoningen werden in 2022 vernietigd door de Raad van State vanwege het LIB. Dit maakt pijnlijk duidelijk dat de overheid tegen beter weten in handelt en de wet buigt voor de bouwlust.
D66-wethouder Floor Gordon probeerde op BlueSky de weerstand van SchipholWatch te framen als een voorkeur voor vliegen boven studentenhuisvesting. Volkomen absurd natuurlijk en slechts een valse poging om het eigen straatje schoon te vegen. SchipholWatch is natuurlijk geen tegenstander van huizen voor studenten, maar wil dat eerst de oorzaak van de ellende wordt aangepakt: het overmatige vliegverkeer.
500 vliegtuigen in een etmaal
De Buitenveldertbaan is immers allesbehalve een stille buur. Kronenburg ligt precies in het verlengde van deze baan, op slechts zo’n vijf kilometer afstand. De baan wordt substantieel meer ingezet voor landend verkeer dat relatief laag overkomt in een vaste route. Op sommige dagen komen er zo meer dan 500 vliegtuigen over de wijk heen, vaak ook ‘s nachts.
Daarmee komt de berekende jaargemiddelde geluidsbelasting uit op 55 tot 59 decibel. Let wel, gemiddeld genomen over een heel jaar. De meeste vliegtuigen produceren ter plekke piekniveaus tot 90 decibel. En hoewel de overheid beweert dat de geluidsbelasting afneemt, is de langjarige trend allesbehalve geruststellend.
De bagatelliserende beweringen over een ‘constante trend’ in dalende geluidbelasting tussen 2004 en 2023 staan haaks op de realiteit.
De overheid beweert dat de transformatie van het gebied “aanvaardbaar” is vanuit gezondheidsaspecten, vooral omdat studenten via campuscontracten slechts beperkte tijd in het gebied verblijven en omdat studies van de GGD suggereren dat jongeren minder last zouden hebben van geluid.
Tweederangsburgers
Dit is geen bewijs van veiligheid, maar een moreel bankroet argument. Studenten worden hiermee weggezet als tweederangsburgers die geen recht zouden hebben op bescherming.
De GGD concludeerde – overigens zonder dat deze organisatie wist dat er ook sprake is van nachtvluchten – dat bewoners van de naastgelegen wijk Uilenstede minder hinder en slaapverstoring ervaarden dan de rest van de bevolking, maar de gemeente grijpt dit argument nu gretig aan als rechtvaardiging voor een situatie waar de Inspectie Leefomgeving & Transport nog steeds géén goedkeuring wenst te geven.
De argumentatie is ronduit moreel verwerpelijk. Waarom zouden de gezondheid en het welzijn van studenten minder belangrijk zijn dan die van andere mensen? Het idee van onder meer wethouder Gordon dat jongvolwassenen minder last hebben van geluid is een gevaarlijke simplificatie. Literatuur die dit enigszins ondersteunt dateert van een kwart eeuw geleden, terwijl ondertussen veel meer bekend is geworden over de gevolgen van vliegherrie.
Cynische argumenten
De argumenten dat “studenten op jonge leeftijd sowieso een zeer kleine kans hebben op cardiovasculaire klachten” en “nog vele jaren hebben om van eventuele schade te herstellen” zijn cynisch en onacceptabel. Het is niets minder dan een excuus om kwetsbare groepen bloot te stellen aan onnodige risico’s met de absurde bijgedachte dat ze later wel zullen herstellen. De overheid heeft de plicht om alle burgers te beschermen, ongeacht leeftijd of verblijfsduur.
De plannen voor Kronenburg spreken over “geluidadaptief bouwen”, veel groen, sport- en recreatiefaciliteiten. Er wordt gesproken over “soundscaping” om “comfort” te bieden en “stress te verminderen”. Het klinkt mooi op papier, maar dit is een surrealistische poging om de realiteit van constante vliegtuigherrie te verhullen.
De suggestie om studenten vooraf te informeren of ze gevoelig zijn voor lawaai, of een “weerbericht” voor het vliegverkeer te publiceren, is een directe erkenning van het fundamentele probleem. De overheid weet dat de herrie er is, en men wil de schuld vervolgens in de schoenen schuiven van de nieuwe bewoner die dan ‘te gevoelig’ is. Een appje sturen vanuit het weerbericht doet ook helemaal niets aan de herrie. Dit is geen duurzame oplossing voor het probleem van de studentenhuisvesting, maar een lapmiddel voor een structureel probleem.
Vliegramp
Naast de oorverdovende herrie is er het ijskoude risico van een vliegramp. Kronenburg ligt in LIB-zone 5, het “afwegingsgebied” voor externe veiligheid waar een enigszins verhoogde kans is op een ongeval met dodelijke slachtoffers op de grond. De veiligheidsregio heeft een rampscenario uitgewerkt voor een vliegtuig dat één van de flats raakt waarbij 250 slachtoffers op de grond vallen, waarvan 50 doden. In de literatuur wordt dit gekwalificeerd als een “zeer ernstige ramp” met een score van 0,20, ver boven de grens voor een “ernstige ramp”.
De autoriteiten proberen dit risico nu te bagatelliseren door te stellen dat de kans op een crash “zeer gering” is en “niet anders dan elders in Nederland onder vliegroutes”. Maar dit is pure misleiding, want het is een gegeven dat de kans op een ramp rond een luchthaven veel groter is. En de impact is desastreus, zoals de Bijlmervliegramp pijnlijk heeft aangetoond.
De geruststelling dat de vliegveiligheid mondiaal toeneemt is mager als het gaat om de veiligheid van bewoners op de grond. De argumentatie dat het plan “niet bijdraagt aan een significante toename van het aantal potentiële slachtoffers” is een dooddoener. Het voegt simpelweg honderden mensen toe aan een bestaand risicogebied, terwijl er al een aantoonbaar risico bestaat.
De overheid geeft in de plannen openlijk toe dat er geen realistische maatregelen mogelijk zijn om de gevolgen van een vliegramp te beperken voor de slachtoffers in het getroffen gebouw. Wat betekent dit? Dat men accepteert dat, mocht het ondenkbare gebeuren, deze studenten vogelvrij zijn.
Vastgoedprobleem oplossen
Wat zijn nu de werkelijke drijfveren achter dit onzalige plan? Kronenburg kampt met jarenlange leegstand in het kantorengebied. Ooit bloeiend, raakte de wijk in verval na de financiële crisis van 2009, met een gemiddelde leegstand van zo’n 30 procent.
De ambitie om een “toekomstbestendig, levendig en dynamisch woon-werkgebied” te creëren en de regio te versterken als “kennis- en innovatieland” klinkt prachtig. Maar Kronenburg versie 2 is bedoeld om een puur economisch probleem op te lossen.
De enorme behoefte aan studentenwoningen wordt hier misbruikt als hefboom om een juridisch obstakel (het LIB) weg te nemen en een verloederd kantoorgebied te revitaliseren. Het is een transactie: jullie krijgen de woningen die hard nodig zijn, wij lossen ons vastgoedprobleem op en de gezondheid en veiligheid van de studenten nemen we voor lief.
Dit is geen ‘balans’, zoals de gemeente beweert, maar een onverantwoord risico dat op de schouders van jonge mensen wordt gelegd.
