Afgelopen week gebeurde er iets bijzonders op de bouwplaats van de A9 tussen Badhoevedorp en Holendrecht: zowel bij de brug over de Amstel als de Bullewijk in Ouderkerk aan de Amstel werd duurzaam beton gestort. Geen gewoon beton, maar beton met een historisch verhaal. Dit beton is deels gemaakt van materialen van de oude bruggen die op die plek stonden en nu worden vervangen. Met deze stap laat Rijkswaterstaat zien hoe bouwen en recycling hand in hand gaan.

De A9 tussen Badhoevedorp en Holendrecht wordt verbreed en verdiept aangelegd. Als onderdeel daarvan worden de oorspronkelijke bruggen over de Amstel en de Bullewijk vervangen. De betonnen liggers van deze bruggen gingen niet verloren en zijn vermalen om het beton een tweede leven te geven.

Oud beton, nieuw leven

Het gerecycled beton wordt binnenkort gebruikt voor onder andere nieuwe steunpunten en funderingen van dezelfde bruggen. Zo sluiten we de kringloop: oud beton wordt nieuw beton, op dezelfde plek. Het is bijzonder dat we hiermee weer een stap dichterbij circulair beton komen.

Proeftuin: leren door te doen

Deze proef is onderdeel van de proeftuin betonrecyclaat van Rijkswaterstaat. Dat betekent dat we samen met onze partners testen hoe we beton op een duurzame manier kunnen hergebruiken. We doen dit stap voor stap, door te proberen, te meten en te verbeteren. Bij deze proef onderzoeken we hoeveel nieuw beton gemaakt kan worden met hergebruikte materialen. We proberen verschillende hoeveelheden. Soms gebruiken we alleen grof materiaal, zoals grind. Soms alleen fijn materiaal, zoals zand. Soms een combinatie van beide.

Alleen samen is de cirkel rond

Met dit stortmoment laat Rijkswaterstaat zien dat circulair bouwen niet alleen mogelijk is, maar ook loont. Het bespaart grondstoffen zoals zand en grind, vermindert CO₂-uitstoot en geeft beton een tweede leven. Samen met partners zet Rijkswaterstaat hiermee een belangrijke stap van theorie naar praktijk. Deze betonstort was mogelijk dankzij de hechte samenwerking tussen opdrachtgever, sloopbedrijf, verwerker, producenten en aannemer. Alleen door deze gezamenlijke inzet sluiten we de cirkel – en bouwen we aan een circulaire infrastructuur in Nederland.

Programma Schiphol, Amsterdam, Almere (SAA)

De A9 tussen de knooppunten Badhoevedorp en Holendrecht wordt verbreed van drie naar vier rijstroken. Ter hoogte van Amstelveen wordt de snelweg over een lengte van 1,6 kilometer verdiept aangelegd. De A9BAHO is het vijfde en laatste project van de weguitbreiding Schiphol, Amsterdam, Almere (SAA). Door het verbreden van de drukke snelwegen tussen Schiphol, Amsterdam en Almere met één of meer rijstroken verbetert de doorstroming en daarmee de bereikbaarheid van de noordelijke Randstad. Ook wordt de leefbaarheid in de omgeving vergroot, door een goede inpassing van de weg in het landschap en het toepassen van diverse geluidsmaatregelen.

Op de foto staan contactpersonen van alle betrokken partijen. Want alleen samen is de cirkel rond: Rijkswaterstaat, Lek Sloopwerken, Renewi, Heidelberg Materials en Kijlstra Betonmortel en VeenIX.

In Ouderkerk aan de Amstel zijn alle bruggen en viaducten in de A9 inmiddels gesloopt en aan de zuidkant zijn nieuwe dekken gebouwd voor de verbrede A9. Deze periode gebeurt dit aan de noordkant. Geke Rademaker van VeenIX stelt de algehele planning vanaf knooppunt Holendrecht tot aan de Beneluxbaan samen. Janna Beukers is procescoördinator en houdt zich onder andere bezig met de bouwcommunicatie richting bewoners. 

Geke en Janna richten zich op het deel van de A9 vanaf knooppunt Holendrecht tot aan de Beneluxbaan; dat is ca. 6 km aan snelweg met vijf viaducten en twee bruggen. De viaducten en bruggen worden stuk voor stuk gesloopt, vernieuwd en uitgebreid.

“Voor ieder viaduct is er een werkvoorbereider die precies weet welke werkzaamheden uitgevoerd moeten worden om het bouwwerk te realiseren. Zij hebben allemaal hun eigen planning. Ik combineer deze planningen en houd de voortgang hiervan bij. Daarnaast zorg ik ervoor dat de raakvlakken duidelijk in kaart worden gebracht en dat de planningen indien nodig aangepast worden.’’ legt Geke uit.

Een voorbeeld van zo’n raakvlak? “Het kan voorkomen dat er een wens is van de werkvoorbereiders, om de liggers van twee viaducten tegelijk te installeren.’’ Liggers zijn betonnen balken waar straks het wegdek op komt te liggen. “Dit is echter niet altijd mogelijk. Voor het installeren van liggers moet je de onderliggende wegen afsluiten vanwege veiligheidsredenen en er zijn wegen die niet gelijktijdig kunnen worden afgesloten. In zo’n geval moet je de planning herzien,” aldus Geke. Dit resulteert in een duidelijk overzicht van de grote mijlpalen, wat de basis vormt voor BLVC-plannen.

Bereikbaarheid, Veiligheid, Leefbaarheid en communicatie (BLVC)

“Vooraf aan de werkzaamheden stellen we een BLVC-plan op waarin staat welke routes we mogen afsluiten, hoe we de veiligheid garanderen en op welke momenten dat kan gebeuren,” zegt Janna. BLVC staat voor Bereikbaarheid, Leefbaarheid, Veiligheid en Communicatie. “We kijken ook naar wat er in de omgeving speelt, zoals een evenement of andere bouwprojecten. We stemmen een BLVC-plan altijd  af met de gemeente”.

Geluidshinder

Ondanks dat we de geluidshinder zoveel mogelijk proberen te beperken, kunnen bewoners  overlast ondervinden. Janna: “Heien kan bijvoorbeeld behoorlijk veel lawaai geven. Waar het kan, kiezen we daarom voor alternatieven zoals het boren van funderingspalen, wat tot veel minder lawaai leidt”.  Voorafgaand aan alle werkzaamheden maken we een berekening van het geluid die we gebruiken om elk half jaar een vergunning aan te vragen.”

Nachtelijke werkzaamheden

Soms zijn nachtelijke werkzaamheden nodig, zoals komende weken bij de Brug over de Amstel. Janna: ‘Daar hijsen we de liggers in. De onderdoorgangen moeten dicht omdat we daar de hijskranen moeten plaatsen. We werken in de nacht omdat de liggers via de A9 aangevoerd en ingehesen worden. Hiervoor is een rijstrookafsluiting op de A9 nodig en dat mag alleen in de nacht om de doorstroming op de snelweg overdag te waarborgen’.

Afsluitingen

Wie vaak door Ouderkerk aan de Amstel rijdt, weet dat er regelmatig afsluitingen van onderdoorgangen zijn. “Dat heeft te maken met veiligheid voor zowel onze werknemers als de weggebruikers. Veiligheid is voor ons het belangrijkste uitgangspunt. We werken op een kleine ruimte en het is te gevaarlijk om zware machines direct naast een weg te laten draaien, zeker als er hijswerkzaamheden of sloopwerkzaamheden plaatsvinden. Daarnaast is de weg soms dicht omdat de hijskranen erop staan. Diekunnen we niet ’s avonds weghalen en s’ ochtends weer neerzetten. De weg blijft dan dicht, ook als we er in de avond of nacht niet aan het werk zijn,’’ vertelt Janna. Voorafgaand aan de werkzaamheden wordt door veiligheidsadviseurs van Rijkswaterstaat en VeenIX beoordeeld of de weg open kan blijven tijdens de werkzaamheden.